بررسی راهکارهای بهره¬وری مناسب از نور روز به‌منظور ارتقای کیفیت فضای داخلی (نمونۀ موردی کانال¬های نوری)
محورهای موضوعی :
سیده مریم مجتبوی
1
(استادیار گروه معماری، مؤسسه آموزش عالی فردوس، مشهد، ایران. )
شکیلا صداقت
2
(دانشجوی کارشناسی ارشد معماری داخلی، مؤسسه آموزش عالی فردوس، مشهد، ایران.)
کلید واژه: نور روز, معماری داخلی, ارتقای کیفیت فضای داخلی, ابزارهای انتقال نور, کانال¬های نوری.,
چکیده مقاله :
به‌کارگیری مناسب نور و روشنایی طبیعی در فضای داخلی می‌تواند علاوه بر ایجاد آسایش بصری، تأثیرات مثبتی را بر سلامت جسمی و روحی، رفتارها و نگرش‌ها، همچنین حالات و عملکرد ساکنان داشته باشد. همچنین نور روز طبیعی می‌تواند تقاضا برای سیستم روشنایی الکتریکی را کاهش دهد، لذا پرداختن به این مهم در محیط¬های داخلی ضروری است. هدف کلی این پژوهش، شناخت نقش نور روز در جهت ارتقای کیفیت فضای داخلی و افزایش سلامت انسان و نیز ارائه راهکار استفادۀ بهینه از نور خورشید است. در این راستا به دنبال پاسخگویی به این پرسش است که نور روز را چگونه می¬توان به فضای داخل منتقل نمود و وجود آنچه تأثیراتی بر ابعاد مختلف سلامت مخاطب دارد؟ روش پژوهش حاضر به لحاظ ماهیت کیفی و به لحاظ هدف کاربردی است و جهت گردآوری اطلاعات، از روش مطالعات کتابخانه¬ای و اسنادی استفاده شده است. نتایج پژوهش حاضر بر اهمیت نقش و مفهوم نور روز در فضاهای داخلی و چگونگی بهره¬وری مناسب از آن پرداخته است و نشان می¬دهد که نورگیری توسط کانال¬های نوری باکیفیت بالاتری نسبت به نورگیری مستقیم از پوستۀ ساختمان و یا نورگیرهای سنتی انجام می¬شود. درنتیجه می¬توان گفت کانال¬ نوری انتخاب مناسبی برای انتقال نور روز است. این سیستم نور روز را با کیفیت بالا به عمق ساختمان انتقال داده و روشنایی فضاهای فاقد نور روز را تأمین نموده و درنهایت با پاسخ‌دهی به نیازهای انسان، موجب ارتقای کیفیت فضاهای داخلی و سلامت جسمانی، روحی، اجتماعی و ادراکی در انسان می¬شود؛ بنابراین می¬توان از کانال نوری به‌عنوان یکی از روش¬های مؤثر استفاده از نور روز بهره برد.
In addition to creating visual comfort, the proper use of light and natural lighting in the interior can have positive effects on the physical and mental health, behaviors and attitudes, as well as the moods and performance of the residents. Also, natural daylight can reduce the demand for electric lighting system, so it is necessary to address this issue in indoor environments. The general purpose of this research is to understand the role of daylight in order to improve the quality of indoor space and increase human health, as well as to provide a solution for the optimal use of sunlight. In this regard, it seeks to answer the question of how daylight can be transferred to the interior space and what effects does its existence have on the various aspects of the audience's health? The method of the present research is qualitative in nature and practical in terms of purpose, and the method of library and documentary studies has been used to collect information. The results of the current research have discussed the importance of the role and concept of daylight in interior spaces and how to use it properly and show that lighting is done by high-quality light channels compared to direct lighting from the building shell or traditional skylights. to be As a result, it can be said that the optical channel is a suitable choice for the transmission of daylight. This system transmits high-quality daylight to the depth of the building and provides lighting for spaces without daylight, and finally by responding to human needs, it improves the quality of indoor spaces and the physical, mental, social and cognitive health of humans. ; Therefore, the optical channel can be used as one of the effective methods of using daylight.
1- اسحاقی، س.، و ابراهیمی¬نژاد، س. (1391). بررسی فنی کاربرد لوله¬های نوری خورشیدی Solar Light Pipes جهت کاهش مصرف برق. دومین همایش بین¬المللی انرژی باد و خورشید، تهران، 1-6.
2- اعرابی، ن.، و قربانی پارام، ا. (1395). بررسی نور طبیعی در طراحی معماری با رویکرد کاهش مصرف انرژی. اولین همایش ملی معماری ماندگار.
3- امیری، ی.، و پورعلی، م. ا. (1395). بهره¬گیری از نور طبیعی روز در ساختمان¬ها با استفاده از لوله¬های خورشیدی. اولین کنفرانس بین‌المللی و سومین کنفرانس ملی معماری و منظر شهری پایدار.
4- اوانز، چ. (1397). نور روز در معماری. ترجمه عدل طباطبایی، ه.، و پوردیهمی، ش. نشر نخستین. تهران.
5- بوبکری، م. (1398). روشنایی طبیعی؛ استراتژی¬های ساختمان با رویکرد معماری و سلامتی. ترجمه شادابی، س. یزدا، تهران.
6- خلج، ط.، و کریمی، س. (1394). بکارگیری انرژی‌های تجدیدپذیر و توسعه پایدار و تأثیرات آن در معماری پایدار. کنفرانس بین¬المللی پژوهش¬های نوین در عمران، معماری و شهرسازی.
7- رنجبر، ر.، و پارام، ا. (1395). معماری داخلی تاثیر نورپردازی در طراحی کافه. اولین همایش ملی معماری ماندگار نگاهی به آینده.
8- زارع، ف.، و حیدری، ش. (1393). طراحي معماري با بهره¬گيري از روشنايي طبيعي رويکردي در طراحي کتابخانه براي شهر تهران. هویت شهر، 9(24)، 55-64.
9- سالی، آ. (1398). بنیان مفهومی طراحی داخلی. ترجمه فرزادپور، آ. کتابکده کسری، مشهد.
10- سورتیجی، س.، لؤلؤیی، ک.، حسینی تازه¬آبادی، م.، و باقری‌زاده، ر. (1392). بررسی تأثیر نور عبوری از شیشه¬های رنگی در نورپردازی داخلی ساختمان بر رفتار انسان. سومین همایش ملی معماری داخلی و دکوراسیون.
11- شهری، ر.، و زمانی، ح. (1395). تحلیل و بررسی منابع نامتعارف تولید انرژی در راستای بهینه‌سازی مصرف انرژی و توسعۀ معماری پایدار. سومین کنفرانس بین¬المللی پژوهش در مهندسی، علوم و تکنولوژی، 1-14.
12- صفربیرانوند، م.، و شریفی، م. (1397). تحلیل ساختار و چیدمان پلان¬های مسکونی در راستای بهره¬گیری از روشنایی طبیعی نور خورشید نمونه موردی: منازل مسکونی شهر خرم‌آباد. معماری‌شناسی، 1(5)، 1-8.
13- صیامیان، ف.، و مظفری¬قادیکلائی، ف. (1400). لوله¬های نوری راهکاری برای صرفه‌جویی در مصرف انرژی ساختمان¬ها. معماری سبز، 7(4)، 35-46.
14- طهماسبی، م.، و دانشجو، خ. (1401). تحقق منظر پایدار با برقراری ارتباط دوباره انسان و طبیعت. پژوهش¬های معماری نوین 2(1)، 61-72.
15- عابد، ف.، و اوبایی، پ. (1396). راهکارهای نوین همنشینی تکنولوژی و طبیعت در ساختمان‌ها به‌منظور بهره‌گیری از منبع بی‌پایان نور. کنفرانس ملی رهیافت¬های نو در مهندسی عمران و معماری، 1-13.
16- فیضی، م.، مهدی¬زاده¬سراج، ف.، و قلی¬پور گشنیانی، م. (1394). بررسی راهکارهای بهبود بهره¬وری روشنایی نورگیر در بافت-های متراکم و ساختمان¬های پلان عمیق. دومین کنفرانس بین¬المللی پژوهش در علوم و تکنولوژی، 1-19.
17- گریملی، ک.، و لاو، م. (1399). طراحی داخلی. ترجمه حسینی، س.، اکبر دبستانی، ا. کتابکده کسری. مشهد.
18- مهدوی‌نژاد، م.، بمانیان، م. ر.، و مطور، س. (1391). تخمین کارایی کانال¬های انتقال نور افقی در ساختمان¬های عمیق. هنرهای زیبا- معماری و شهرسازی، 17(4)، 41-48.
19- Abdul-Rahman, H., & Wang, C. (2010). Limitations in current day lighting related solar concentration devices: A critical review. International Journal of the Physical Sciences, 5(18), 2730-2756.
20- Attalla, M. I., Serra, R. G., Vassollo, A. M., & Wilson, M. A. (1988). Structure of ancient buried wood from Phyllocladus trichomanoides. Organic geochemistry, 12(3), 235-244.
21- Babarinde, T. D., & Alibaba, H. Z. (2018). Achieving visual comfort through solatube daylighting devices in residential buildings in Nigeria. International Journal of Scientific & Engineering Research, 9(1), 118-125.
22- Balabel, A., Alwetaishi, M., Abdelhafiz, A., Issa, U., Sharaky, I. A., Shamseldin, A. K., ... & Al-Harthi, M. (2022). Potential of Solatube technology as passive daylight systems for sustainable buildings in Saudi Arabia. Alexandria Engineering Journal, 61(1), 339-353.
23- bouwwereld. (2019). Retrieved from https://www.bouwwereld.nl/?s=solatube&submit=.
24- Chavan, B., Jain, N., & Gudhka, D. (2022). Luminous–A Solar Tube Lighting Device. International Journal of Enhanced Research in Science, Technology & Engineering, 11(3), 35-45.
25- Fauziah, D., Hadiatna, F., Waluyo, W., & Wahyudin, M. (2021). Hybrid lighting system with solatube for room without ventilation as smart energy saving. ELKOMIKA: Jurnal Teknik Energi Elektrik, Teknik Telekomunikasi, & Teknik Elektronika, 9(1), 192-202.
26- Koerniawan, S. D., Adriansyah, A., & Shamsudin, A. U. (2022). Design for Optimization of Solatube Lighting System and Lights with GA-PID Controller. International Journal of Electrical, Energy and Power System Engineering, 5(2), 55-60.
27- Mehrabian, A., & Russell, J. A. (1974). An approach to environmental psychology. the MIT Press.
28- Solatube. (2024). Retrieved from https://solatube.com/residential/tubular-skylights/.
29- Sunpipe . (2023). Retrieved https://www.Sunpipe.com.hk.