بررسی راهکارهای بهره¬وری مناسب از نور روز به‌منظور ارتقای کیفیت فضای داخلی (نمونۀ موردی کانال¬های نوری)
الموضوعات :
سیده مریم مجتبوی
1
*
,
شکیلا صداقت
2
1 - استادیار گروه معماری، مؤسسه آموزش عالی فردوس، مشهد، ایران.
2 - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری داخلی، مؤسسه آموزش عالی فردوس، مشهد، ایران.
الکلمات المفتاحية: نور روز, معماری داخلی, ارتقای کیفیت فضای داخلی, ابزارهای انتقال نور, کانال¬های نوری.,
ملخص المقالة :
به‌کارگیری مناسب نور و روشنایی طبیعی در فضای داخلی می‌تواند علاوه بر ایجاد آسایش بصری، تأثیرات مثبتی را بر سلامت جسمی و روحی، رفتارها و نگرش‌ها، همچنین حالات و عملکرد ساکنان داشته باشد. همچنین نور روز طبیعی می‌تواند تقاضا برای سیستم روشنایی الکتریکی را کاهش دهد، لذا پرداختن به این مهم در محیط¬های داخلی ضروری است. هدف کلی این پژوهش، شناخت نقش نور روز در جهت ارتقای کیفیت فضای داخلی و افزایش سلامت انسان و نیز ارائه راهکار استفادۀ بهینه از نور خورشید است. در این راستا به دنبال پاسخگویی به این پرسش است که نور روز را چگونه می¬توان به فضای داخل منتقل نمود و وجود آنچه تأثیراتی بر ابعاد مختلف سلامت مخاطب دارد؟ روش پژوهش حاضر به لحاظ ماهیت کیفی و به لحاظ هدف کاربردی است و جهت گردآوری اطلاعات، از روش مطالعات کتابخانه¬ای و اسنادی استفاده شده است. نتایج پژوهش حاضر بر اهمیت نقش و مفهوم نور روز در فضاهای داخلی و چگونگی بهره¬وری مناسب از آن پرداخته است و نشان می¬دهد که نورگیری توسط کانال¬های نوری باکیفیت بالاتری نسبت به نورگیری مستقیم از پوستۀ ساختمان و یا نورگیرهای سنتی انجام می¬شود. درنتیجه می¬توان گفت کانال¬ نوری انتخاب مناسبی برای انتقال نور روز است. این سیستم نور روز را با کیفیت بالا به عمق ساختمان انتقال داده و روشنایی فضاهای فاقد نور روز را تأمین نموده و درنهایت با پاسخ‌دهی به نیازهای انسان، موجب ارتقای کیفیت فضاهای داخلی و سلامت جسمانی، روحی، اجتماعی و ادراکی در انسان می¬شود؛ بنابراین می¬توان از کانال نوری به‌عنوان یکی از روش¬های مؤثر استفاده از نور روز بهره برد.
1- اسحاقی، سمیرا؛ و ابراهیمی¬نژاد، سمیه(1391). بررسی فنی کاربرد لوله¬های نوری خورشیدی Solar Light Pipes جهت کاهش مصرف برق. دومین همایش بین¬المللی انرژی باد و خورشید، تهران، 1-6.
2- اعرابی، نیلوفر؛ و قربانی پارام، افشین(1395). بررسی نور طبیعی در طراحی معماری با رویکرد کاهش مصرف انرژی. اولین همایش ملی معماری ماندگار.
3- امیری، سید یوسف؛ و پورعلی، محمد امین(1395). بهره¬گیری از نور طبیعی روز در ساختمان¬ها با استفاده از لوله¬های خورشیدی. اولین کنفرانس بین‌المللی و سومین کنفرانس ملی معماری و منظر شهری پایدار.
4- اوانز، چارلز بنجامین شفر(1397). نور روز در معماری. ترجمه هوری عدل طباطبایی و شهرام پوردیهمی. تهران: نشر نخستین.
5- بوبکری، محمد(1398). روشنایی طبیعی؛ استراتژی¬های ساختمان با رویکرد معماری و سلامتی. ترجمه سیاوش شادابی. تهران: یزدا.
6- خلج، طیبه؛ و کریمی، سپیده(1394). بکارگیری انرژی‌های تجدیدپذیر و توسعه پایدار و تأثیرات آن در معماری پایدار. کنفرانس بین¬المللی پژوهش¬های نوین در عمران، معماری و شهرسازی.
7- رنجبر، روژین؛ و پارام، افشین(1395). معماری داخلی تاثیر نورپردازی در طراحی کافه. اولین همایش ملی معماری ماندگار نگاهی به آینده.
8- زارع، فائزه؛ و حیدری، شاهین(1393). طراحي معماري با بهره¬گيري از روشنايي طبيعي رويکردي در طراحي کتابخانه براي شهر تهران. هویت شهر، 9(24)، 55-64.
9- سالی، آنتونی(1398). بنیان مفهومی طراحی داخلی. ترجمه آزاده فرزادپور. مشهد: کتابکده کسری.
10- سورتیجی، سپیده؛ لؤلؤیی، کیوان؛ حسینی تازه¬آبادی، سیده معصومه؛ و باقری‌زاده، راضیه(1392). بررسی تأثیر نور عبوری از شیشه¬های رنگی در نورپردازی داخلی ساختمان بر رفتار انسان. سومین همایش ملی معماری داخلی و دکوراسیون.
11- شهری، رضا؛ و زمانی، حیدر(1395). تحلیل و بررسی منابع نامتعارف تولید انرژی در راستای بهینه‌سازی مصرف انرژی و توسعۀ معماری پایدار. سومین کنفرانس بین¬المللی پژوهش در مهندسی، علوم و تکنولوژی، 1-14.
12- صفربیرانوند، مهرنوش؛ و شریفی، مهدی(1397). تحلیل ساختار و چیدمان پلان¬های مسکونی در راستای بهره¬گیری از روشنایی طبیعی نور خورشید نمونه موردی: منازل مسکونی شهر خرم‌آباد. معماری‌شناسی، 1(5)، 1-8.
13- صیامیان، فرناز؛ و مظفری¬قادیکلائی، فاطمه(1400). لوله¬های نوری راهکاری برای صرفه‌جویی در مصرف انرژی ساختمان¬ها. معماری سبز، 7(4)، 35-46.
14- طهماسبی، مرضیه؛ و دانشجو، خسرو(1401). تحقق منظر پایدار با برقراری ارتباط دوباره انسان و طبیعت. پژوهش¬های معماری نوین 2(1)، 61-72. 20.1001.1.28209818.1401.2.1.3.8dor:
15- عابد، فرزانه؛ و اوبایی، پانیذ(1396). راهکارهای نوین همنشینی تکنولوژی و طبیعت در ساختمان‌ها به‌منظور بهره‌گیری از منبع بی‌پایان نور. کنفرانس ملی رهیافت¬های نو در مهندسی عمران و معماری، 1-13.
16- فیضی، محسن؛ مهدی¬زاده¬سراج، فاطمه؛ و قلی¬پور گشنیانی، مصطفی(1394). بررسی راهکارهای بهبود بهره¬وری روشنایی نورگیر در بافت¬های متراکم و ساختمان¬های پلان عمیق. دومین کنفرانس بین¬المللی پژوهش در علوم و تکنولوژی، 1-19.
17- گریملی، کریس؛ و لاو، می¬می(1399). طراحی داخلی. ترجمه سمیه سادات حسینی و اکبر دبستانی. مشهد: کتابکده کسری.
18- مهدوی‌نژاد، محمد جواد؛ بمانیان، محمدرضا(1391). تخمین کارایی کانال¬های انتقال نور افقی در ساختمان¬های عمیق. هنرهای زیبا- معماری و شهرسازی، 17(4)، 41-48. 10.22059/JFAUP.2012.36364doi:
19- Abdul-Rahman, H., & Wang, C. (2010). Limitations in current day lighting related solar concentration devices: A critical review. International Journal of the Physical Sciences, 5(18), 2730-2756.
20- Attalla, M. I., Serra, R. G., Vassollo, A. M., & Wilson, M. A. (1988). Structure of ancient buried wood from Phyllocladus trichomanoides. Organic geochemistry, 12(3), 235-244. doi:10.1016/0146-6380(88)90261-6
21- Babarinde, T. D., & Alibaba, H. Z. (2018). Achieving visual comfort through solatube daylighting devices in residential buildings in Nigeria. International Journal of Scientific & Engineering Research, 9(1), 118-125.
22- Balabel, A., Alwetaishi, M., Abdelhafiz, A., Issa, U., Sharaky, I. A., Shamseldin, A. K., ... & Al-Harthi, M. (2022). Potential of Solatube technology as passive daylight systems for sustainable buildings in Saudi Arabia. Alexandria Engineering Journal, 61(1), 339-353. doi:10.1016/j.aej.2021.06.001
23- Bouwwereld. (2019). Retrieved from https://www.bouwwereld.nl/?s=solatube&submit=.
24- Chavan, B., Jain, N., & Gudhka, D. (2022). Luminous–A Solar Tube Lighting Device. International Journal of Enhanced Research in Science, Technology & Engineering, 11(3), 35-45.
25- Fauziah, D., Hadiatna, F., Waluyo, W., & Wahyudin, M. (2021). Hybrid lighting system with solatube for room without ventilation as smart energy saving. ELKOMIKA: Jurnal Teknik Energi Elektrik, Teknik Telekomunikasi, & Teknik Elektronika, 9(1), 192-202.
26- Koerniawan, S. D., Adriansyah, A., & Shamsudin, A. U. (2022). Design for Optimization of Solatube Lighting System and Lights with GA-PID Controller. International Journal of Electrical, Energy and Power System Engineering, 5(2), 55-60.
27- Mehrabian, A., & Russell, J. A. (1974). An approach to environmental psychology. the MIT Press.
28- Solatube. (2024). Retrieved from https://solatube.com/residential/tubular-skylights/.
29- Sunpipe . (2023). Retrieved https://www.Sunpipe.com.hk.