ارزیابی معیارها‌ی مؤثر بر کاهش اضطراب در طراحی کلینیکهای دندانپزشکی
محورهای موضوعی :
بیتا سامانی پور
1
(گروه هنر و معماری، مؤسسه آموزش عالی آپادانا، شیراز، ایران.)
مریم دستغیب پارسا
2
(گروه هنر و معماری، مؤسسه آموزش عالی آپادانا، شیراز، ایران)
کیمیاالسادات طبیب‌زاده
3
(گروه هنر و معماری، مؤسسه آموزش عالی آپادانا، شیراز، ایران.)
کلید واژه: اضطراب, طراحی کلینیک دندانپزشکی, عوامل محیطی, عوامل طبیعی, عوامل انسانی.,
چکیده مقاله :
حضور در مطب دندانپزشكي و قرار گرفتن بر روي يونيت براي معاينه، چندان آسان و توأم با آرامش نيست. یکی از مشکلاتی که باعث عدم مراجعه به‌موقع افراد به دندانپزشکی می شود، ترس و اضطراب است. این پژوهش با هدف ارزیابی معیارها‌ی مؤثر بر کاهش اضطراب در طراحی کلینیکهای دندانپزشکی، انجام شده است. ازین رو برای انجام پژوهش از روش مقایسه ای - تطبیقی استفاده شده و اطلاعات مورد نیاز نیز با استفاده از روش کتابخانه ای و اسنادی جمع آوری شده است تا مؤلفه های تاثیر‌گذار بر کاهش اضطراب در کلینیکهای دندانپزشکی مشخص و دسته بندی شود و پس از آن با توجه به این مؤلفه‌ها به بررسی چند نمونه از کلینیکهای دندانپزشکی پرداخته شده و در قالب جدول و نمودار در مقاله تحلیل گردیده‌اند و به‌طور مجزا در هر یک از نمونه موردی‌ها مطالعه و بررسی صورت گرفته است تا هدف پژوهش محقق گردد. نتایج حاصل از داده‌ها نشان می‌دهد که عوامل محیطی مانند نور، رنگ، فرم و مبلمان دارای تأثیر بیشتری نسبت به عوامل انسانی همچون طراحی مناسب ورودی، خوانایی و دسترسی و ایجاد یکپارچگی بین فضای داخلی و خارجی، بر کاهش اضطراب در طراحی کلینیکهای دندانپزشکی بوده و میزان این اثرگذاری در عوامل طبیعی مانند وجود آتریم و فضای سبز، طراحی حیاط متناسب با اقلیم، کنترل سروصدا با استفاده از موسیقی ملایم و تعامل با طبیعت به کمترین سطح خود نسبت به سایر عوامل می‌رسد.
Attending the dental office and being on the unit for examination is not so easy and relaxing. One of the problems that causes people not to go to the dentist on time is fear and anxiety. this research was conducted with the aimed of evaluating the effective criteria for reducing anxiety in design of dental clinics. Therefore, a comparative - comparative method was used to conduct the research and the required information was also collected using library and document methods in order to identify and categorize the factors affecting anxiety reduction in dental clinics and after that, according to these components, a few samples of dental clinics were examined and analyzed in the forms of tables and graphs in the article, and the components of each case sample were studied and investigated separately to achieve the purpose of the research. The results of the data show that environmental factors such as light, color, form and furniture have a greater effect than human factors such as the appropriate design of the entrance, legibility and access and creating integration between the interior and exterior spaces, on reducing anxiety in the design of dental clinics. The amount of this effect in natural factors such as the presence of atrium and green apace, yard design according to the climate, noise control with light music and interaction with nature reaches its lowest level compared to other factors.
1- آزادگان، ب. (2021). کلینیک دندانپزشکی رویش. بازیابی شده در 22 دسامبر 2021، از طراحی کلینیک دندانپزشکی رویش - رسانه واقعیت در معماری (roag.ir)
2- آقاتهرانی، م. (1385). اهمال‌کاری بررسی علل و راهکارها‌ی درمان. نشر مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی. قم.
3- امامقلی، عقیل. (1397). تأثیر معماری بر سلامت، ایده‌ای برای معماری درمانی. فصلنامه علوم رفتاری، 6(20)، 23-37.
4- بلک¬برن، ا، م.، و دیویدسون، ک. ام. (1374). شناخت درمانی افسردگی و اضطراب. ترجمه توزنده ¬جانی، ح. آستان قدس رضوی. مشهد.
5- تقی¬پور، م.، عظمتی، س.، و مهاجر، ا. (1401). بررسی مؤلفه‌های مؤثر بر فضاهای مجتمع‌های مسکونی مبتنی بر ارتقا سلامت عمومی ساکنین مطالعه موردی: مجتمع‌های مسکونی گلستان و زنبق در شیراز. مجله علمی پژوهش‌های نوین معماری، 2(1)، 27-46.
6- تمیزی، م.، و فخرآوری، ن. (1395). بررسی فضای بیمارستان از منظر روانشناسی محیط و درک فضا، چهارمین کنفرانس ملی توسعه پایدار در علوم جغرافیا و برنامه‌ریزی، معماری و شهرسازی، تهران، ایران.
7- حسن‌پور، ک.، باقری، م.، و الماسی، ع.(1390). نقش معماری مراکز درمانی در ارتقاء ایمنی و سلامت محیط بیمارستان برای بیماران. اولین همایش ملی بهداشت، ایمنی و محیط زیست.
8- درگاهی، ح.، سراجی نسل، ج.، و صدر، س. ج. (1388). آرگونومی در دندانپزشکی. مجله دندانپزشکی (دانشگاه علوم پزشکی تهران)، 22(4)، 199-207.
9- رحیملو، س.، و هدفی، ف. (1397). بررسی مؤلفه¬های اثرگذار در معماری داخلی فضاهای درمانی با تأکید بر آرامش کودکان در کلینیک¬های دندانپزشکی. مطالعات محیطی هفت حصار، 7(25)، 63-80.
10- شاه‌چراغی، آ. (1394). محاط در محیط: کاربرد روان¬شناسی محیطی در معماری شهرسازی. سازمان جهاد دانشگاهی. تهران.
11- صدوقی، ف.، احمدی، م.، مقدسی، ح.، و شیخ طاهری، ع. (1390). سیستم اطلاعات ایمنی بیمار: اهداف، ساختار
و وظایف. مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران، 21(85)، 174-188.
12- طبیب¬زاده، ک. (1397). پایان‌نامه کارشناسی ارشد مهندسی معماری، مؤسسه آموزش عالی آپادانا، شیراز.
13- طراحی کلینیک دندانپزشکی (dental bliss) در تایلند، (1398). بازیابی شده در 20 اسفند 1398، از طراحی داخلی کلینیک دندانپزشکی در تایلند | معماری داخلی بوم (boomarchi.ir)
14- طلبه، ع. (1397). راهبردهای طراحی کلینیکهای دندانپزشکی با رویکرد ارتقا سلامت روان در فرایند درمان کنفرانس عمران، معماری، شهرسازی کشورهای جهان اسلام، تبریز، ایران.
15- فرهادی نسب، ع.، شکفته¬راد، ع.، و کاشانی، خ. (1387). بررسي وجود اضطراب و علل آن در بيماران مراجعه‌کننده به مطب‌هاي دندانپزشکی عمومي شهر همدان در سال 1384. مجله دندانپزشكي (دانشگاه علوم پزشكي تهران)، 1(21)، 36-40.
16- قاسم¬پور، م.، و حدادی، ا. (1384). بررسي ميزان ترس و اضطراب از دندانپزشكي در دانشجويان پزشكي و دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشكي بابل. مجله دندانپزشکی جامعه اسلامي دندان‌پزشكان، 17(3)، 9-14.
17- کنرلی، ه. (1382). اختلالات اضطرابی (آموزش و کنترل و درمان). ترجمه مبینی، س. چاپ دوم. انتشارات رشد. تهران.
18- گودوین، د. (1396). فوبی. ترجمه پورافکاری، ن. چاپ چهارم. انتشارات رشد. تهران.
19- مرتضوی، ش. (1380). روانشناسی محیط و کاربرد آن. دانشگاه شهید بهشتی. تهران.
20- مطلبی، ق.، و وجدان¬زاده، ل. (1394). تأثیر محيط کالبدي فضاهاي درماني بر کاهش استرس بيماران (بررسي نمونه موردي مطب دندان‌پزشکي). نشریه معماری و شهرسازی، 20(2)، 35-46.
21- معماری معاصر ایران. (1401). کلینیک دندانپزشکی رویش. بازیابی شده در 17 اردیبهشت 1401، از کلینیک دندانپزشکی رویش - معماری معاصر ایران (caoi.ir)
22- مقدم، م. (1398). کلینیک دندانپزشکی داستان در شیراز، آتلیه معماری روایت. بازیابی شده در 7 بهمن 1398، از طراحی دکور کلینیک دندانپزشکی دکتر پاکشیر، آتلیه معماری کانتکست - خط معمار (archline.ir)
23- مقدم، م. (1399). طراحی دکور کلینیک دندانپزشکی دکتر پاکشیر، آتلیه معماری کانتکست. بازیابی شده در 18 اسفند 1399، از طراحی دکور کلینیک دندانپزشکی دکتر پاکشیر، آتلیه معماری کانتکست - خط معمار (archline.ir)
24- ملکی، ز.، عشایری، ح.، جعفری، س. ز.، علوی، ک.، و عظیمی ، س. (1389). بررسی اثر موسیقی در کاهش اضطراب معالجات اندودانتیکس دندانپزشکی. مجله دانشکده علوم پزشکی شهید بهشتی، 28(3)، 165-171.
25- مؤسسه فرهنگی هنری معماری. (1398). کتاب سال معماری معاصر ایران (1395-1397). نشر هنر معماری قرن. تهران.
26- نظری، پ.، و بایزیدی، ق. (1397). تأثیر روانشناسی محیط بر طراحی مراکز دندانپزشکی. مطالعات عمران شهری، 2(5)، 149-162.
27- ودیعتی صابری، ب.، نشان‌دار اصلی، ح.، شریفیان، ح. (1397). اضطراب دندانپزشکی و عوامل مرتبط با آن در مراجعین به دانشکده علوم و خدمات دندانپزشکی. مجله دانشگاه علوم پزشکی گیلان، 29(106)، 9-16.
28- یزدانی، ا.، و زاره، ع. (2019). کلینیک دندانپزشکی آلتیمیت. بازیابی شده در 23 نوامبر 2019، از کلینیک دندانپزشکی آلتیمیت، اثر ابوالفضل یزدانی / سید علی زارع، مهندسین مشاور شارپی - دانشنامه هنرمعماری (aoapedia.ir)
29- Barker, R. G. (1968). Ecological Psychology: Concepts and Methods for Studying the Environment of Human Behavior. Stanford, CA: Stanford University Press. Current Urban Studies, 3(4), 368-384.
30- Del Nord, R. (2006). Environmental Stress Prevention in Children’s Hospital Design, Motta Architettura Srl, Milan.
31- Dilani, A. (2001). Psychosocially supportive design. Scandinavian HealthCare Design World Hospitals and Health Services, 37(1), 20-4.
32- Gelder, M. G., Lopez, I., & Andreason, N. (2000). New Oxford Textbook of Psychiatry. 4th ed. Oxford: Oxford;2000,P1139-1225.
33- Jack D.Peterson., Leo C.Ward., Mitchel Bobrick. (1978). Light and Lighting in the Dental Office . Dental Clinics of North America, 22(3), 431-451.
34- Kellman, N. (1987). Considering children's special needs in the layout and scale of pediatrics hospitals. Children's Environments Quarterly, 3-5.
35- Kohn, L. T., Corrigan, J. M., & Donaldson, M. S. (2000). To err is human: Building a safer health system. Institute of Medicine, Committee on Quality of Health Care in America.
36- Whitehouse, S., Varni, J. W., Seid, M., Cooper-Marcus, C., Ensberg, M. J., Jacobs, J. R., & Mehlenbeck, R. S. (2001). Evaluating a children's hospital garden environment: Utilization and consumer satisfaction. Journal of environmental psychology, 21(3), 301-314.