فرهنگ مصرفی در مجتمع های تجاری کلان شهرهای ایران
محورهای موضوعی :مهدی فلاحی 1 , هانا یزدانفر 2 *
1 - کارشناسی ارشد معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر تهران، تهران، ایران.
2 - استادیار مدعو گروه شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه علم و فرهنگ، تهران، ایران.
کلید واژه: فرهنگ مصرفی, مجتمعهای تجاری, کلانشهرهای ایران, جهانیشدن, تحولات اقتصادی.,
چکیده مقاله :
پژوهش حاضر به بررسی فرهنگ مصرفی در مجتمعهای تجاری کلانشهرهای ایران پرداخته است. در دو دهه اخیر، کلانشهرهای ایران شاهد تحولات عمدهای در ساخت و ساز مجتمعهای تجاری بودهاند که این فضاها بهعنوان نمادهای اجتماعی و فرهنگی نیز مورد توجه قرار گرفتهاند. هدف این تحقیق تحلیل عوامل مؤثر بر شکلگیری فرهنگ مصرفی در این مجتمعها و تأثیرات اجتماعی، فرهنگی، و اقتصادی آنها است. مسئله اصلی این مقاله بررسی نحوه تأثیرگذاری تحولات اقتصادی، جهانیشدن، تغییرات اجتماعی، و فناوریهای نوین بر فرهنگ مصرفی در مجتمعهای تجاری کلانشهرها است. از این رو سؤال تحقیق بهطور خاص به این موضوع میپردازد که چگونه این عوامل باعث تغییر در الگوی مصرف و رفتارهای خرید افراد شده و چه تأثیراتی بر تعاملات اجتماعی و هویت فرهنگی دارند. روش تحقیق شامل تحلیل و بررسی متون موجود، مصاحبه با متخصصان، و ارزیابی دادههای میدانی از مجتمعهای تجاری مختلف است. این روش به بررسی تغییرات اقتصادی و اجتماعی و نحوه تأثیر آنها بر الگوی مصرف مردم میپردازد و تأثیرات فناوری و جهانیشدن بر ذائقه مصرفی را نیز تحلیل مینماید. نتایج تحقیق نشان میدهد که مجتمعهای تجاری نه تنها بهعنوان مراکز خرید، بلکه بهعنوان فضاهای اجتماعی و فرهنگی مهمی در جامعه ایفای نقش مینمایند. از طرفی تحولات اقتصادی و افزایش درآمد خانوارها منجر به افزایش تقاضا برای کالاهای لوکس شده، این در حالیست که جهانیشدن و فناوریهای نوین به تغییر ذائقه مصرفی افراد در این حیطه دامن میزند. در این راستا این مجتمعها ضمن فراهم آوردن فرصت هایی جهت برقراری تعاملات اجتماعی و فرهنگی به توسعه اقتصادی شهرها نیز کمک شایانی مینماید.
This study examines consumer culture within commercial complexes in Iran's metropolises. Over the past two decades, Iran's major cities have witnessed significant developments in the construction of commercial complexes, which have also become symbols of social and cultural significance. The aim of this research is to analyze the factors influencing the formation of consumer culture in these complexes and their social, cultural, and economic impacts. The primary issue addressed in this paper is how economic transformations, globalization, social changes, and modern technologies affect consumer culture in commercial complexes of metropolises. Specifically, the research question focuses on how these factors have altered consumption patterns and purchasing behaviors, and what effects they have on social interactions and cultural identity. The research methodology involves analyzing existing literature, conducting interviews with experts, and evaluating field data from various commercial complexes. This approach examines economic and social changes and their impact on consumer patterns, while also analyzing the effects of technology and globalization on consumer preferences. The findings indicate that commercial complexes function not only as shopping centers but also as important social and cultural spaces. Economic changes and increased household incomes have led to higher demand for luxury goods, while globalization and modern technologies have influenced consumer preferences. These complexes provide opportunities for social and cultural interactions and contribute to the economic development of metropolises.
1- بودریار، ژان(1390). جامعه مصرفی. ترجمه پیروز ایزدی. تهران: ثالث.
2- بودریار، ژان(1393). آمریکا. ترجمه عرفان ثابتی. تهران: ققنوس.
3- حبیبی، لیلا؛ و مجمودی¬پاتی، فرزین(1396). از بازار تا پاساژ: تحلیلی بر سیر تحولات فضاهای تجاری مدرن در شهر تهران. باغ نظر، 14(49)، 45-56.
4- خزائیان، سیما؛ نیازی، محسن؛ و عمرانی¬پور، علی(1400). مطالعه تطبیقی رابطه معماری، مصرف و فرهنگ در خانههای دو بافت قدیم و جدید شهر همدان. فصلنامه هویت شهر، 15(45)، 35-48. doi:10.30495/HOVIATSHAHR.2021.15655
5- سامانی¬نژاد، محمدجواد؛ خداکرمیان گیلان، ندا؛ و بابایی¬فرد، اسدالله(1402). نقش شهرهای مصرفی در زندگی شهروندان با رویکرد مردمنگارانه (موردمطالعه: شهر کرمانشاه). فصلنامه پژوهش¬های معماری نوین، 4(2)، 7-22. dor:20.1001.1.28209818.1401.2.4.2.3
6- عسگری، علی(1402). مقایسه الگوی ذهنی معماران با کاربران جهت افزایش تعلق به مکان در فضاهای اجتماعپذیر تجاری، موردهای مطالعاتی: محوطهی کافه-رستورانهای دو مجتمع رویال و گلستان در شهرک غرب تهران. آرمانشهر، 16(42)، 135-144. doi:10.22034/aaud.2023.271382.2414
7- عسگری، علی؛ و فتحی، راضیه(1401). نقش ابزارهای طراحی در کیفیت ایده¬پردازی و ارائه طرح¬های معماری. باغ نظر، 10(113)، 87-104. doi:10.22034/bagh.2022.319442.5068
8- مامفورد، لوییز(1386). فرهنگ شهرها. ترجمه عارف اقوامی مقدم. تهران: مرکز مطالعاتی و تحقیقاتی شهرسازی و معماری.
9- محمدی سالک، مریم؛ و عسگری، علی(1401). عوامل مؤثر در تحققپذیری مکان سوم در فضاهای غیررسمی و اجتماعپذیر شهری؛ (نمونهی موردی: فضاهای نشستن غیررسمی درون مجتمعهای فرهنگی و تجاری تهران). توسعه پایدار شهری، 3(4)، 83-97. doi:10.22034/usd.2022.698441
10- Baydar, G. (2004). The cultural burden of architecture. Journal of architectural education, 57(4), 19-27. doi:10.1162/104648804323085446
11- Corrigan, P. (1997). The sociology of consumption: An introduction. Sage.
12- Cowan, R. (2005). The dictionary of urbanism. Streetwise Press.
13- Dear, M., & Flusty, S. (2002). The spaces of postmodernity: readings in human geography.
14- Gottdiener, M. (2000). New forms of consumption: Consumers, culture, and commodification. Rowman & Littlefield.
15- Miles, M. (2007). Cities and cultures. Routledge.
16- Miles, S. (2010). Spaces for consumption: Pleasure and placelessness in the post-industrial city. SAGE Publications.
17- Ritzer, G. (Ed.). (2007). The Blackwell encyclopedia of sociology (Vol. 1479). Malden, MA: Blackwell.