تحقق منظر پایدار با برقراری ارتباط دوباره انسان و طبیعت
الموضوعات :مرضیه طهماسبی 1 , خسرو دانشجو 2 *
1 - دانشجوی دکتری معماری منظر، گروه معماری منظر، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس
2 - استادیار معماری، گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس
الکلمات المفتاحية: منظر, پایداری, ارتباط انسان ـ طبیعت, سیستم¬های اکولوژیکی ـ اجتماعی,
ملخص المقالة :
طبیعت مهم ترین متغیر محیطی است که زندگی انسان را از ابتدای تاریخ تحت تأثیر قرار داده، انسان در برابر طبیعت، هم به عنوان استفاده کننده و هم مشارکت کننده در حفظ آن ایفای نقش می کند. بنابراین همواره ارتباطی دو سویه بین انسان و طبیعت برقرار است. اگرچه در سالهای اخیر، به واسطه علل مختلف، به ویژه افزایش شهرنشینی، جدایی زیادی بین انسان و محیط طبیعی رخ داده است که این موضوع پیامدهای بسیاری را به همراه داشته است. بنابراین به واسطه تحقیقات جدید در علوم پایداری، مطالبات جوامع برای ایجاد ارتباط مجدد با طبیعت افزایش یافته است. بدیهی است که ارتباط مجدد مردم با طبیعت میتواند نقش مفیدی در پاسخ به بسیاری از چالشهای زیست محیطی و درنتیجه پایداری داشته باشد. هدف این پژوهش ایجاد چارچوبی مفهومی برای درک بهتر چگونگی ارتباط انسان و طبیعت به منظور ترسیم راهکارهایی که از طریق آن ها بتوان این ارتباط را تقویت کرد. روش پژوهش باتوجه به ماهیت بیانیه های مطرح شده و رویکرد کیفی آن، تحلیل محتوا و تفسیر یافته هاست. در این مطالعه سعی بر آن است تا بتوان با بررسی دیدگاه ها و رویکردهایی که به صورت مستقیم یا غیرمستقیم در رابطه با ارتباط انسان و طبیعت وجود دارد، با درک محتوای نظری و انطباق آن ها با مفاهیم پایداری، به استخراج و تبیین اصولی بنیادین به منظور ارتقای ارتباط انسان و طبیعت پرداخت. در این نوشتار، دادههای مورد نظر با استفاده از مطالعات کتابخانه ای و با کلیدواژه ارتباط انسان ـ طبیعت، جمع آوری و پس از تلخیص و دسته بندی، به شیوه توصیفی و تفسیری مورد تحلیل قرار گرفته اند. بررسی های این پژوهش نشان میدهد برای پیشبرد معنادار و تقویت ارتباط بین انسان و طبیعت، می بایست اقدامات همه جانبه چه در سطح انفرادی و چه در سطح اجتماع و مداخلات سیاستی به سمت تغییرات خاص هدایت شوند که در نهایت این تقویت ارتباطات فردی و اجتماعی انسان با طبیعت میتواند در جهت نیل به اهداف پایداری مؤثر واقع شود.
1. اشرافی، ن. (1397). تبیین مبانی معرفت¬شناسی معماری و شهرسازی با نگرش سیستمی. هویت شهر، 33، 98ـ 88.
2. براتی، ن. (1383). جهان بینی کل نگر در برابر رویکرد جزء گرایانه در شهرسازی. باغ نظر، 1(1)، 24ـ 7.
3. تقوایی، ح. (1390). باغ ایرانی زبانی رمزآلود (کلیت باغ و رمز همیشه سرسبزی). منظر، 16، 11 ـ 6.
4. رضاییان، ع. (1375). تجزیه و تحلیل و طراحی سیستم. تهران، انتشارات سمت.
5. زمانی، ا.، لیلیان، م.، امیرخانی، آ.، و اخوت، ه. (1388). بازشناسی و تحلیل جایگاه عناصر موجود در باغ ایرانی با تأکید بر اصول دینی - آیینی. باغ نظر، 6(11)، 25-38.
6. شاهچراغی، آ.، و اسلامی، غ. (1389). بازخوانی ارتباط انسان ـ طبیعت از طریق بررسی نماد باغ در آثار نقاشی معاصر ایران، انجمن علمی معماری و شهرسازی ایران، 1، 53 ـ 43.
7. عزیزی، ش. (1390). نگاه کل¬نگر در فرآیند خلق اثر معماری و آموزش معماری پایدار. هنرسو، 1(1)، 70-79.
8. فرشاد، م. (1362). تاریخ مهندسی در ایران. تهران، انتشارات گویش.
9. فرهی فریمانی، م.، و حقیت¬بین، م. (1395). واکاوی ادراک ایرانیان در مواجهه با طبیعت: مطالعه موردی، بررسی تولیدات علمی در رشته معماری منظر و حوزه هنر و معماری. فصلنامه مطالعات شهر ایرانی اسلامی، 24، 42ـ 33.
10. مددپور، م. (1377)، حکمت معنوی و ساحت هنر: تاملاتی در زمینه سیر هنر در ادوار تاریخی، انتشارات حوزه هنری، تهران.
11. Anonymous. (2015). Decoupled ideals. Nature, 520, 407–408.
12. Axelrod, L. J., & Suedfeld, P. (1995). Technology, capitalism, and christianity: Are they really the three horsemen of the eco-collapse?. Journal of Environmental Psychology, 15(3), 183-195.
13. Beck, A. M., & Katcher, A. H. (1996). Between pets and people: The importance of animal companionship. Purdue University Press.
14. Cumming, G. S., Buerkert, A., Hoffmann, E. M., Schlecht, E., von Cramon-Taubadel, S., & Tscharntke, T. (2014). Implications of agricultural transitions and urbanization for ecosystem services. Nature, 515(7525), 50-57.
15. Dorninger, C., Abson, D. J., Fischer, J., & von Wehrden, H. (2017). Assessing sustainable biophysical human–nature connectedness at regional scales. Environmental research letters, 12(5), 055001.
16. Folke, C., Jansson, Å., Rockström, J., Olsson, P., Carpenter, S. R., Chapin, F. S. & Westley, F. (2011). Reconnecting to the biosphere. Ambio, 40(7), 719-738.
17. Hillier, B. et al (1973) " Structure, Transportation: Sciences of Urbanization and Science of the Artificial''; Bartlett Society Transition, Vol.9. UCL Press, U.K.
18. Hurly, J., & Walker, G. J. (2019). Nature in our lives: Examining the human need for nature relatedness as a basic psychological need. Journal of Leisure Research, 50(4), 290-310.
19. Ives, C. D., Abson, D. J., Von Wehrden, H., Dorninger, C., Klaniecki, K., & Fischer, J. (2018). Reconnecting with nature for sustainability. Sustainability science, 13(5), 1389-1397.
20. Katcher, A. & Beck, A. (1987) Health and caring for living things. Anthrozoos, 1, 175–183.
21. Kollar, P. (1985). On the Whole and the Part. Sydney, The University of New South Wales Press.
22. Lin, B. B., Fuller, R. A., Bush, R., Gaston, K. J., & Shanahan, D. F. (2014). Opportunity or orientation? Who uses urban parks and why. PLoS one, 9(1), e87422.
23. Maller, C., Townsend, M., Pryor, A., Brown, P., & St Leger, L. (2006). Healthy nature healthy people:‘contact with nature’as an upstream health promotion intervention for populations. Health promotion international, 21(1), 45-54.
24. Muhar, A., Raymond, C. M., Van Den Born, R. J., Bauer, N., Böck, K., Braito, M., ... & Van Riper, C. J. (2018). A model integrating social-cultural concepts of nature into frameworks of interaction between social and natural systems. Journal of Environmental Planning and Management, 61(5-6), 756-777.
25. Peng, L. P. (2020). Understanding Human–Nature connections through landscape socialization. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(20), 7593.
26. Pergams, O. R., & Zaradic, P. A. (2008). Evidence for a fundamental and pervasive shift away from nature-based recreation. Proceedings of the National Academy of Sciences, 105(7), 2295-2300.
27. Phills, J. A., Deiglmeier, K., & Miller, D. T. (2008). Rediscovering social innovation. Stanford Social Innovation Review, 6(4), 34-43.
28. Pritchard, A., Richardson, M., Sheffield, D., & McEwan, K. (2020). The relationship between nature connectedness and eudaimonic well-being: A meta-analysis. Journal of Happiness Studies, 21(3), 1145-1167.
29. Pyle, R. M. (2003). Nature matrix: reconnecting people and nature. Oryx, 37(2), 206-214.
30. Rapoport, A. (1969). House Form and Culture. University of Wisconsin Milwaukee Prentice Hall. Inc., Eglewood Cliffs, London.
31. Seppelt, R., & Cumming, G. S. (2016). Humanity’s distance to nature: time for environmental austerity? Landscape Ecology, 31(8), 1645-1651.
32. Stilgoe, J. R. (2001) Gone barefoot lately? American Journal of Preventative Medicine, 20, 243–244.
33. Totaforti, S. (2020). Emerging biophilic urbanism: the value of the human–nature relationship in the urban space. Sustainability, 12(13), 5487.
34. Valentine, G., & McKendrck, J. (1997). Children's outdoor play: Exploring parental concerns about children's safety and the changing nature of childhood. Geoforum, 28(2), 219-235.
35. Zylstra, M. J., Knight, A. T., Esler, K. J., & Le Grange, L. L. (2014). Connectedness as a core conservation concern: An interdisciplinary review of theory and a call for practice. Springer Science Reviews, 2(1), 119-143.