معماری بومی در طراحی پایدار سکونتگاههای روستایی (نمونه موردی روستاهای وِنان و کهندان قم)
محورهای موضوعی :
محسن گلریز
1
(گروه معماری دانشگاه شهاب دانش، قم، ايران. )
سید احسان موسوی
2
(گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، واحد یادگار امام خمینی شهر ری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. )
کلید واژه: معماری بومی, معماری پایدار, مسکن روستایی, اقلیم سرد و کوهستانی, ونان, کهندان.,
چکیده مقاله :
هنوز در روستاهای ایران با توجه به قدمت بالای آن و دارا بودن بافت باارزش میتوان مجموعهای متناسب و همگن را دید که در آن ارتباطات، عملکردها و کارکردهای فضاها در مسکن یک نظام اجتماعی اقتصادی و فرهنگی متناسب را در برگرفته باشد. روستاهای ونان و کهندان بافت نسبتاً ارزشمند ازنظر معماری بومی و درخور مطالعه هستند که گونههای موجود مسکن روستایی در این مقاله ازجمله نمونههای بررسیشده در این پژوهش محسوب میشوند. در این تحقیق ازآنجاکه میبایست به بررسی ویژگیهای روستا پرداخته شود، روش کیفی برای توصیف دادهها و بررسی نمونه موردی و روش تحلیلی برای نتیجهگیری از دادههای گردآوریشده است. در این بررسی روستاها ازنظر استقرار و سیما و منظر و بافت و مسکن موردمطالعه قرارگرفتهاند و از دو دیدگاه ارزیابی الگوی اقلیمی و ارزیابی الگوی فضایی-عملکردی مورد تحلیل قرارگرفتهاند. همچنین بررسیها نشان میدهد ویژگیهای برجسته معماری بومی این روستاها شامل هماهنگی بافت با شیب زمین، تنظیم فضاهای مسکونی روستایی بر اساس نیازهای خانواده، توجه به عوامل اقلیمی و فرهنگ مردم روستا است. علاوه بر این، ثبت و مستندسازی این سکونتگاهها باعث شده تا اسناد و مدارک مربوط به آنها تهیه شود و در حفاظت از روستا و توسعه ساختوسازهای آینده کمک کند.
Unlike many contemporary urban constructions that have lost their Iranian identity and are developed without consideration for cultural values and principles of sustainable and Iranian architecture. Still in the villages of Iran, due to its high age and Valuable texture, a proportionate and homogeneous collection can be observed, in which the connections, functions and roles of the spaces in housing encompass a proportionate socio-economic and cultural system. The villages of Venan and Kohandan Baft are relatively valuable in terms of native architecture and worthy of study, with the existing types of rural housing in this article being among the examples examined in this research. In this study, the villages have been studied in terms of settlement, appearance, landscape, texture, and housing, and they have been analyzed from two perspectives: the assessment of the climatic pattern and the assessment of the spatial-functional pattern. In this research, since the characteristics of the village need to be examined, a qualitative method is used to describe the data and examine a case study, and an analytical method is used to draw conclusions from the collected data. Furthermore, the method of collecting information involves using library sources to gather basic information, followed by field studies through visiting and observing the village sites.
1- اسپنانی، ع. (1387). اقلیم معماری جزیره کیش. پایان¬نامه کارشناسی ارشد دانشگاه اصفهان.
2- آرشیو بنیاد مسکن شهر قم (1395). طرح تفضیلی روستای کهندان و ونان.
3- رازجویان، م. (1381). آسایش بهوسیله معماری همساز با اقلیم. انتشارات دانشگاه شهید بهشتی. تهران.
4- رکن¬الدین افتخاری، ع.، حاجی¬پور، م.، فتاحی، ا.، و پایدارکل سنگ، ا. (1391). بررسی میزان انطباق ساختوسازهای جدید در نواحی روستایی با معماری بومی و میزان رضایتمندی ساکنین روستایی (نمونه موردی: بخش مرکزی شهرستان دلفان). مسکن و محیط روستا، 31(139)، 85-98.
5- سفلایی، ف. (1382). پایداری عناصر اقلیمی در معماری سنتی ایران. سومین همایش بهینهسازی مصرف سوخت.
6- سلیمانی، م. (1387). زمین و معماری پایدار. معماری و فرهنگ، 33، 33-36.
7- علی¬الحسابی، م. (1385). آموزش معماری روستا چرا و چگونه. صفه، 16(1)، 20-33.
8- ﻋﻠﯽ¬اﻟﺤﺴﺎﺑﯽ، م.، و راﻫﺐ، غ. (1387). ﺑﺮﭘﺎﯾﯽ ﺧﺎﻧﻪ روﺳﺘﺎﯾﯽ ﻓﺮاﯾﻨﺪي از ذﻫﻨﯿﺖ ﺗﺎ ﻋﯿﻨﯿﺖ. بهمنآبادی. تهران.
9- قبادیان، و. (1387). بررسی اقلیمی ابنیه سنتی ایران. انتشارات دانشگاه تهران. تهران.
10- مرادخانی، ا. (1388). بررسی چگونگی تجلی معماری پایدار در معماری بومی ایران. همایش ملی معماری پایدار همدان.
11- Vale, B., & Vale, R. )1996(. Green Architecture : Design for a Sustainable Future. London : Thames & Hudson Ltd.