مقایسۀ سامانههای رتبهبندی ساختمانهای پایدار در راستای تدوین شاخصهای ارزیابی پایداری در اقلیم سرد و خشک ایران
محورهای موضوعی :
الهه نوری سقرلو
1
( استادیارگروه معماری، دانشکده هنر و معماری، واحد شهر قدس، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران (نویسنده مسئول).)
وحید قبادیان
2
( استادیارگروه معماری، دانشکده هنر و معماری، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.)
کلید واژه: اقلیم سرد و خشک, سامانههای ارزیابی پایداری, ضرایب منطقهای. ,
چکیده مقاله :
امروزه با شاخصهای پرشمار و متنوعی در بحث پایداری برخورد میکنیم. این شاخصها پایداری را به مفاهیم دیگری مانند رفاه، سلامتی، انسجام اجتماعی و ... مرتبط میکنند و در زمان طراحی، برنامهریزی، ساختوساز و بهرهبرداری مد نظر قرار میگیرند؛ ازاینرو طراحی سامانۀ ارزیابی پایداری برای مناطق مختلف ایران امری ضروری و مفید در راستای توسعۀ پایدار این مرز و بوم است. هدف از این پژوهش نشاندادن «تعمیمناپذیری سامانههای بینالمللی برای استفاده در مناطق و اقلیمهای مختلف» و «الزام بومیسازی سامانههای ارزیابی» و همچنین تأکید بر لزوم طراحی سامانۀ ارزیابی باتوجهبه معضلات و امکانات بستر، توجه به ظرفیتهای مکانی، الگوگیری از معماری سنتی پایدار اقلیم و همچنین مطالعات بومشناسی اقلیم سرد و خشک ایران است. این پژوهش سعی دارد ابتدا با تحلیل مبنای تولید سیستمهای ارزیابی پایداری و ریشههای وزندهی سیستمهای بینالمللی، بومی و منطقهای بودن این سیستمها را اثبات کند و سپس باتوجهبه شاخصهای اساسی پایداری، ساختار و عناصر معماری اقلیم سرد و خشک و نیز شاخصهای ارزیابی ساختمانهای پایدار اقلیم سرد و خشک ایران را تدوین کند. ابتدا با مطالعۀ سیستمهای ارزیابی موجود بهعنوان مطالعۀ موردی این نتیجه به دست آمد که در تمامی سامانهها (حتی سامانههای بینالمللی) ضرایب منطقهای در وزندهی شاخصها تأثیرگذار بوده و عملا ً با بستر منطقهای طراحی شدهاند. با اتکا بر یافتههای پژوهش و باتوجهبه سامانههای ارزیابی بررسیشده، ضرایب سرفصلها و شاخصها عمدتاً بر مبنای شاخصهای منطقهای محاسبه شدهاند؛ بنابراین این سیستمها با وجود ادعای طراحی بینالمللی، قابل تعمیم به مناطق دیگر نیستند و الزام بومیسازی و طراحی جداگانۀ سیستم ارزیابی برای هر منطقه دیده میشود. با تحلیل یافتهها از نتایج تکنیک دلفی و بررسی موقعیت اجتماعی و اقلیمی محدودۀ مورد مطالعه، شاخصهای پیشنهادی برای اقلیم سرد و خشک ارائه گردیده است.
Today, we face numerous and diverse indicators in the discussion of sustainability. These indicators link sustainability to other concepts such as welfare, health, social cohesion, and they are also considered in the activities of design and planning time, construction, and operation. So, designing a sustainability assessment system for different regions of Iran is necessary and helpful to develop this country. The purpose is to show "the non-generalizability of international systems for use in different regions and climates and" the need to localize evaluation systems " and also emphasize the need to design an evaluation system according to the problems and facilities of the context, Attention to spatial capacities, modeling of traditional sustainable climate architecture as well as cold and dry climate ecological studies of Iran. This study first tries to prove the nature of these systems by analyzing the basis of production of stability assessment systems and the roots of the weighting of international, indigenous, and regional systems. Then, compile the structure and architectural elements of the hot and dry climate according to the basic stability indicators. To meet the aim, first, studying the existing evaluation systems as a case study shows that in all systems, even systems are known as international, regional coefficients are effective in weighting the indicators. Also, they are designed based on a regional context. Based on the research findings and the reviewed systems, the coefficients of headings and indicators are mainly based on regional indicators. Therefore, this system cannot be generalized to other regions, despite the claim of international design. By analyzing the findings from the Delphi technique and examining the climatic and social situation of the cold and dry climate of Iran, the proposed indicators for the cold and dry climate were introduced.
1- بیات، پ.، حیدری، م.، آزادگان، ص.، و غیبی، ص. (1394). ارزیابی نقش عوامل اقلیم و طبیعت مناطق سردسیر در راه دستیابی به معماری پایدار. اولین کنفرانس بینالمللی یافتههای نوین علوم و تکنولوژی.
2- پیله وروطن دوست، م.، تهرانی فر، ع.، و کاظمی، ف. (1397). تاثیرگونه های بومی ایران در سیستم بام سبز بر تعدیل دمایی و ذخیره انرژی ساختمان. چهارمین کنفرانس بین المللی رویکردهای نوین در نگهداشت انرژی
3- حیدری، ش.، غفاری، ش. (1389). منطقۀ راحتی در اقلیم سرد و خشک ایران. نشریۀ هنرهای زیبا-معماری و شهرسازی، 2(44)، 37-42.
4- رضایی، ن.، جهانگیریان، و. (1392). ساختمانهای سبز و بهکارگیری آنها در ابران و جهان. سومین کنفرانس بینالمللی رویکردهای نوین در نگهداشت انرژی.
5- رضوي، ا. (1395). برنامهریزی در جهت معماری اقلیمی با بهرهگیری از شاخصهای بیوکلماتیک بهمنظور توسعه پایدار. ادارۀ کل هواشناسی خراسان رضوی.
6- شقاقی، ش.، مفیدی، م. (1387). رابطه توسعه پايدار و طراحي اقليمي بناهاي منطقه سرد و خشك (مورد مطالعاتي تبريز). علوم و تكنولوژي محيط زيست، 10(3)، 105-120.
7- فرزادیپور، س.، احسانیمهر، ا. (1394). بررسی نحوۀ ارزیابی و شرح معیارهای ساختمانهای پایدار بر اساس طرح ارزیابی ساختمانهای پایدار انگلستان، BREEAM. کنفرانس بینالمللی معماری، شهرسازی، عمران و محیطزیست؛ افقهای آینده، نگاه به گذشته.
8- قمشه، ا.، و رضایی، ع. (1395). معماری در اقلیمهای مختلف،دومین همایش بهینه سازی مصرف سوخت در ساختمان،تهران،https://civilica.com/doc/2425
9- محمدزاده، ر. (1389). بررسی نقش برنامهریزی فیزیکی در کاهش آلودگی صوتی. انسان و محیطزیست، 2(13)، 21-28.
10- مختارزاده، ص.، موسوی، م. (1395). بررسی الزامات مبحث نوزدهم مقررات ملی ساختمان در مجتمعهای مسکونی کلانشهر تبریز. اولین مسابقۀ کنفرانس بینالمللی جامع علوم مهندسی در ایران.
11- نقاشیان، ی.، بویه، م.، توکلی، ی. (1391). ارائۀ یک مدل پیشنهادي براي سامانۀ ارزیابی پایداري ساختمان سبز در ایران. دومین کنفرانس بینالملی رویکردهای نوین در نگهداشت انرژی. https://civilica.com/doc/222430
12- هدایتی راد، ف.، شبانکاری، م.، ضرغامیان، م. (1395). ارزیابی شاخصهای زیست اقلیمی مؤثر بر آسایش انسان (مطالعۀ موردی: منطقه آزاد اروند). فصلنامۀ علوم و تکنولوژی محیطزیست، 4(18)، 21-41 .
13- مفیدی، م. (1998). طراحی شهری اقلیمی. رساله دکترا، دانشگاه شفیلد، انگلستان.
14- Abel, C. (2012). Architecture and identity. Routledge.
15- Abunimah, A. (2012). Iraq under siege: The deadly impact of sanctions and war. Pluto Press.
16- Ali-Toudert, F., Ji, L., Fährmann, L., & Czempik, S. (2020). Comprehensive assessment method for sustainable urban development (CAMSUD)-a new multi-criteria system for planning, evaluation and decision-making. Progress in Planning, 140, 100430.
17- Alyami, S. (2015). The development of sustainable assessment method for Saudi Arabia built environment (Doctoral dissertation, Cardiff University).
18- Berezin, Y., Gozolchiani, A., Guez, O., & Havlin, S. (2012). Stability of climate networks with time. Scientific reports, 2(1), 1-8.
19- Cole, R. J. (2005). Building environmental assessment methods: redefining intentions and roles. Building Research & Information, 33(5), 455-467.
20- Nguyen, B. K., & Altan, H. (2012). Tall-building Projects Sustainability Indicator (TPSI): A new design and environmental assessment tool for tall buildings. Buildings, 2(2), 43-62.
21- Hegger, M., Fuchs, M., Stark, T., & Zeumer, M. (2012). Energy manual: sustainable architecture: Walter de Gruyter.
22- Ismaeel, W. S. (2019). Drawing the operating mechanisms of green building rating systems. Journal of Cleaner Production, 213, 599-609.
23- Kim, J. T., & Todorovic, M. S. (2013). Towards sustainability index for healthy buildings—Via intrinsic thermodynamics, green accounting and harmony. Energy and Buildings, 62, 627-637.
24- Klinger, C., & Mayer, B. (2016). The Neighboring Column Approximation (NCA)–A fast approach for the calculation of 3D thermal heating rates in cloud resolving models. Journal of Quantitative Spectroscopy and Radiative Transfer, 168, 17-28.
25- Liu, K., & Leng, J. (2021). Quantified CO2-related indicators for green building rating systems in China. Indoor and Built Environment, 30(6), 763-776.
26- social housing: The comparison of the Mexican funding program for housing solutions and building sustainability rating systems. Building and environment, 133, 103-122.
27- Li, C. Z., Lai, X., Xiao, B., Tam, V. W., Guo, S., & Zhao, Y. (2020). A holistic review on life cycle energy of buildings: An analysis from 2009 to 2019. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 134, 110372.
28- Zuo, J., & Zhao, Z. Y. (2014). Green building research–current status and future agenda: A review. Renewable and sustainable energy reviews, 30, 271-281.
مقایسۀ سامانههای رتبهبندی ساختمانهای پایدار در راستای تدوین شاخصهای ارزیابی پایداری در اقلیم سرد و خشک ایران
الهه نوری سقرلو1*، و وحید قبادیان2
1. استادیارگروه معماری، دانشکده هنر و معماری، واحد شهر قدس، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران (نویسنده مسئول).
2. استادیارگروه معماری، دانشکده هنر و معماری، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
تاريخ دريافت: [10/8/1400] تاريخ پذيرش: [28/10/1400]
چکیده
امروزه با شاخصهای پرشمار و متنوعی در بحث پایداری برخورد میکنیم. این شاخصها پایداری را به مفاهیم دیگری مانند رفاه، سلامتی، انسجام اجتماعی و ... مرتبط میکنند و در زمان طراحی، برنامهریزی، ساختوساز و بهرهبرداری مد نظر قرار میگیرند؛ ازاینرو طراحی سامانۀ ارزیابی پایداری برای مناطق مختلف ایران امری ضروری و مفید در راستای توسعۀ پایدار این مرز و بوم است. هدف از این پژوهش نشاندادن «تعمیمناپذیری سامانههای بینالمللی برای استفاده در مناطق و اقلیمهای مختلف» و «الزام بومیسازی سامانههای ارزیابی» و همچنین تأکید بر لزوم طراحی سامانۀ ارزیابی باتوجهبه معضلات و امکانات بستر، توجه به ظرفیتهای مکانی، الگوگیری از معماری سنتی پایدار اقلیم و همچنین مطالعات بومشناسی اقلیم سرد و خشک ایران است. این پژوهش سعی دارد ابتدا با تحلیل مبنای تولید سیستمهای ارزیابی پایداری و ریشههای وزندهی سیستمهای بینالمللی، بومی و منطقهای بودن این سیستمها را اثبات کند و سپس باتوجهبه شاخصهای اساسی پایداری، ساختار و عناصر معماری اقلیم سرد و خشک و نیز شاخصهای ارزیابی ساختمانهای پایدار اقلیم سرد و خشک ایران را تدوین کند. ابتدا با مطالعۀ سیستمهای ارزیابی موجود بهعنوان مطالعۀ موردی این نتیجه به دست آمد که در تمامی سامانهها (حتی سامانههای بینالمللی) ضرایب منطقهای در وزندهی شاخصها تأثیرگذار بوده و عملا ً با بستر منطقهای طراحی شدهاند. با اتکا بر یافتههای پژوهش و باتوجهبه سامانههای ارزیابی بررسیشده، ضرایب سرفصلها و شاخصها عمدتاً بر مبنای شاخصهای منطقهای محاسبه شدهاند؛ بنابراین این سیستمها با وجود ادعای طراحی بینالمللی، قابل تعمیم به مناطق دیگر نیستند و الزام بومیسازی و طراحی جداگانۀ سیستم ارزیابی برای هر منطقه دیده میشود. با تحلیل یافتهها از نتایج تکنیک دلفی و بررسی موقعیت اجتماعی و اقلیمی محدودۀ مورد مطالعه، شاخصهای پیشنهادی برای اقلیم سرد و خشک ارائه گردیده است.
واژگان کلیدی: اقلیم سرد و خشک، سامانههای ارزیابی پایداری، ضرایب منطقهای.
1- مقدمه
در ایران بالابودن مصرف انرژي نسبت به میانگین جهانی و استفاده از منابع تجدیدناپذیر چون نفت و گاز از یک سو و بحران هویت در معماري از سوي دیگر نیاز به حرکت بهسوي توسعۀ پایدار را ضروري میسازد. در راستای دستیابی به این مهم میبایست زیرساختهاي لازم فراهم گردد. یکی از مهمترین موارد، تدوین سامانهاي برای ارزیابی و کنترل این توسعه است (نقاشیان، بویه، و توکلی، 1391). اجرای چنین استانداردهایی در کشور ما نیز میتواند بسیاری از مسائل شهری و ترافیکی را سروسامان دهد و موجب صرفهجویی در مصرف سوخت و منابع اولیۀ تجدیدناپذیر، کنترل آلودگی هوا، بهحداقل رساندن زبالههای ساختمانی و بسیاری مسائل زیستمحیطی دیگر گردد.
اکثر سیستمهای رتبهبندی تلاش میکنند تا رویکردی جامع به کارایی و عملکرد ساختمان یا جامعه داشته باشند؛ درعینحال برخی از این سیستمها فقط جنبههایی را که راحتتر قابلدسترسی و یا ارزیابی است، در نظر میگیرند. سیستمهای رتبهبندی برای تعیین هدف و تصمیمگیری به کاربران کمک میکنند و مالکان و ساکنان را تشویق میکنند تا با هم کار کنند. این سیستمها ممکن است همزمان پیشنهاداتی دربارۀ چگونگی ترکیب عناصر سبز در طراحی و اجرای ساختمانهای با معیارهای قابل انعطاف ارائه دهند. اگرچه ضوابط و سیستمهای رتبهبندی ساختمانهای پایدار ممکن است اهداف مشترکی را دنبال کنند، ساختار آنها کاملاً متفاوت است .سیستمهای رتبهبندی بهعنوان ضوابط ساختمانی طراحی نشدهاند؛ اما میتوان آنها را برای رسیدن به ضوابط مورد نظر اصلاح کرد (Zuo & Zhao, 2014).
مؤسسۀ تحقیقات ساختمان BRE انگلستان در سال 1988 اولین سیستم ارزیابی ساختمانهای پایدار در جهان، مؤسسۀ تحقیقات روش ارزیابی زیستمحیطی ساختمان 1 را ایجاد کرد که در سال 1990 راهاندازی شد. تقریباً دو دهه بعد صدها سیستم ارزیابی اجباری و داوطلبانه برای بناها، محصولات و فناوری در سراسر جهان در دسترس قرار گرفت. تیم سوماس، رئیس مؤسسۀ سیستم ارزیابی زیرساختهای پایدار، گزارش داد زمانی که آنها سیستم ارزیابی انویژن را در سال 2011 طراحی میکردند، بیش از 900 سیستم امتیازبندی مختلف برای زیرساختهای پایدار در سراسر جهان شناخته شده بود (Poston, Emmanuel, & Thomson, 2010).
آنچه چندین سیستم متفاوت در جهان را به وجود آورده، این است که سامانههای ارزیابی اکثراً ملی و یا حتی بینالمللی هستند، درحالیکه مفهوم پایداری توجهی ویژه به شرایط و مسائل محلی دارد. اگرچه طبیعت بهطورکلی یک حس مشترك از زندگی بر روی زمین را دارد، شرایط محلی این احساس را در جزئیات بهطورکامل متفاوت میکنند (فرزادیپور و احسانیمهر، 1394) فرضیۀ پژوهش پیش رو این است که مدلهای ارزیابی زیستمحیطی جهانی مانند LEED، BREEAM، CASBEE و ... که درحالحاضر استفاده میشوند، قابلانطباق با تنوعهای اقلیمی و همچنین شرایط اجتماعی و فرهنگی و منطقهای محیطزیست ایران نیستند. باتوجهبه موضوع پژوهش بهمنظور امکانسنجی تعمیم سامانههای ارزیابی برای ایران (اقلیم سرد و خشک)، ساختار تحقیق بر مبنای رویکرد تطبیقی و مقایسهای معیارهای ارزیابی و طبقهبندی آنان پایهگذاری شده است. مزیت این ساختار امکان شناسایی دقیق معیارها و استخراج مبانی و مفاهیم مستتر در سامانهها را فراهم آورده است. علاوهبراین بررسی پیشینۀ تحقیق صورتگرفته در این زمینه، کاربرد وسیع این روش در تحقیقهای مشابه گذشته را نشان میدهد. در مجموع فرآیند پژوهش در دو بخش صورت میگیرد؛ بخش اول ابتدا به معرفی سامانههای ارزیابی موجود و سپس به بررسی سامانههایی میپردازد که بهعنوان سامانههای بینالمللی طراحی شدهاند و یا با ضرایب و شاخصهای منطقهای بهعنوان شاخصهای بینالمللی نیز کاربرد دارند. در بخش دوم پژوهش که بر یافتههای بخش اول متکی است، به الزام بومیسازی شاخصهای پایداری باتوجهبه شاخصهای اقلیمی پرداخته شده است و هدف آن کشف رابطۀ شاخصهای منطقهای با وزندهی و انتخاب معیارها در سیستمهایی است که بهعنوان سامانۀ بینالمللی تدوین شدهاند. روش جمعآوری اطلاعات در دو بخش از طریق مطالعات کتابخانهای و بررسی مقالات و پژوهشهای موجود و تحلیل آنها با روش تحلیلی-توصیفی صورت گرفته است.
2- مرور مبانی نظری و پیشینه
کشور ایران دارای اقلیمهای متفاوتی است. 33 % از کل کشور اقلیم سرد و خشک است. یکی از مهمترین عوامل مؤثر بر طراحی شهرها اقلیم است؛ آنچنانکه تأثیر آن بر بافت، فرم شهر و تکتک بناهای یک شهر دیده میشود. بررسی مطالعات اقلیمی و پایداری نشاندهندۀ ضرورت توجه به معماری پایدار در ایران بهویژه در اقلیم سرد و خشک است؛ زیرا بیشترین مصرف انرژی و درنتیجه اتلاف آن بهخصوص در فصول سرد سال در این اقلیم دیده میشود. به غیر از این، شرایط اقلیمی منطقه بهگونهای است که امکان استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر نیز وجود دارد.
شاهین حیدری در تحقیقی نتايج مقايسۀ دماهاي مختلف در شهر تبریز (نمونه موردی کلانشهرهای اقلیم سرد و خشک) را فراهم ميآورد. نتایج این تحقیق نشان میدهند که در شهری که بهعنوان نمونۀ مطالعاتی انتخاب شد، با فرض طراحي مناسب اقليمي چه اندازه به تجهيزات فعال نیاز است (حیدری و غفاری، 1389). کاظمی و همکاران نیز در پژوهشی تأثیر طراحی پایدار در اقلیم سرد و کوهستانی ایران را بررسی کردهاند. نتایج بهدستآمده از این پژوهش نشان میدهد، درك اهمیت نقش معماری بومی به ایجاد رویکردی پایدار در معماری منجر میشود و با بررسی و شناخت ویژگیهای اقلیمی منطقه و ارائۀ طرحهای مناسب و هماهنگ با اقلیم، اهمیت بسزایی در بالابردن کیفیت فضا و صرفهجویی در مصرف انرژی و هزینه دارد (پیلهوروطن دوست، تهرانی فر و کاظمی، 1397). میتوان گفت عوامل اقلیمی از مهمترین عواملی هستند که بر ساختوسازها در تمامی زمانها و مکانها تأثیر دارند و یکی از عوامل اصلی شکلگیری معماری بومی هستند؛ به همین دلیل است که معماری پایدار به طراحی اقلیمی و معماری بومی توجه دارد.
آنچه در این پژوهش بررسی شده است، تعمیمناپذیری سامانهها (حتی سامانههایی که بهصورت بینالمللی و با ضرایب منطقهای تدوین شدند) به سایر کشورها و اقلیمها است. از ﻃﺮﻓﯽ ﺑﺮﺧﯽ ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﯽ در این سیستمها دیده شدهاند ﮐﻪ ﭼﺎلشها و اوﻟﻮیتهای ﺟﻬﺎﻧﯽ را اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ. این موضوع دربرگیرندۀ چالشهای خرد منطقهای، اجتماعی، فرهنگی و اقلیمی نیست.
اﺑﻮﻧﯿﻤﺎ در راستای تدوین شاخصهای خاص برای عربستان در ﻣﻘﺎلۀ ﺧﻮد ﺑﻪ ﺷﺎخص و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺷﺎﺧﺺ ﻋﺎم اﺷﺎره و ﺗﺼﺮﯾﺢ میکند ﮐﻪ اوﻟﻮیتهای ﺧﺎورﻣﯿﺎﻧﻪ ﺑﺎ اروﭘﺎ و آﻣﺮﯾﮑﺎ ﻣﺘﻔﺎوت است و درﻧﺘﯿﺠﻪ ﺷﺎﺧﺼﻪﻫﺎي ﻣﻨﻄﻘﻪاي آنها ﻣﺘﻔﺎوت ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد. برای ﻣﺜﺎل همان گونه که در ﺳﯿﺴﺘﻢ LEED اﺷﺎره ﺷﺪه است، اﯾﺠﺎد ﺗﺴﻬﯿﻼت ﺑﺮاي دوﭼﺮﺧﻪ (ﻣﺤﻞ ﭘﺎرك، ﻣﺴﯿﺮ و ...) در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن اﻣﺘﯿﺎز ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ؛ درصورتیکه در ﯾﮏ منطقۀ ﺣﺎرهاي ﻣﺜﻞ ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن اﺳﺘﻔﺎده از دوﭼﺮﺧﻪ ﺧﯿﻠﯽ ﻣﻔﻬﻮم ﻧﺨﻮاﻫﺪ داشت (Abunimah, 2012).
دو سیستم معروف ارزیابی بینالمللی (لید و بریام) در راستای تدوین سیستمهای ارزیابی خود ادعا دارند که این دو سیستم برای تمام دنیا طراحی شده است؛ این در حالی است که ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﺧﺎورﻣﯿﺎﻧﻪ ﺑﺎ آبوﻫﻮاي ﺧﺸﮏ و ﮐﻤﺒﻮد ﻣﻨﺎﺑﻊ آﺑﯽ ﻣﻮاجهاند و ﺑﻪ ﺗﺠﻬﯿﺰات ﺳﺮﻣﺎﯾﺸﯽ ﻧﯿﺎز بیشتری دارﻧﺪ و از سویی ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻧﺮژي زﯾﺎدي در اﺧﺘﯿﺎر دارﻧﺪ و ﮐﺸﻮرﻫﺎي اروﭘﺎﯾﯽ و آﻣﺮﯾﮑﺎي ﺷﻤﺎﻟﯽ ﺑﺎ ﮐﻤﺒﻮد ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻧﺮژي ﻣﻮاجهاند و برای تأمین منابع آب مشکلی ندارند. همچنین اهمیت انرژی نسبت به آب در این دو سیستم دیده میشود. ﻋﻼوهﺑﺮاﯾﻦ کشور انگلستان و اکثر مناطق اروپایی دارای آبوﻫﻮاي ﺳﺮد هستند و ﺑﻪ ﺗﺠﻬﯿﺰات ﮔﺮﻣﺎﯾﺸﯽ ﻧﯿﺎز دارﻧﺪ و این موضوع در سیستم بریام بهعنوان شاخص و معیار اساسی دیده شده است (Mohammadi, Mofidi, & Tahbaz, 2020). ﭘﺲ ﻫﺮ ﻣﻨﻄﻘﻪاي ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎي ﺧﺎﺻﯽ ﺑﺮاي اﻧﺪازهﮔﯿﺮي اوﻟﻮیتها و ﭼﺎلشهای ﻣﺤﯿﻄﯽ ﺧﻮدش نیاز ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ.
در بیانیۀ ۲۱ توسعۀ ﭘﺎﯾﺪار ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺻﺮاحتاً اﺷﺎره ﺷﺪه ﮐﻪ: «توسعۀ ﭘﺎﯾﺪار روﯾﮑﺮدﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوﺗﯽ داﺷﺘﻪ و در ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ اوﻟﻮیتهای ﻣﺘﻔﺎوﺗﯽ را ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻪ است (Li, Lai, Xiao, Tam, Guo & Zhao, 2014)»؛ اما در ارزیابیهای مطرحشده در سامانههای بینالمللی این اختلاف رویکرد دیده نمیشود.
در آﺧﺮﯾﻦ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﺳﯿﺴﺘﻢ رﺗﺒﻪﺑﻨﺪي LEED(ﺑﺎزﻧﮕﺮي5)، ﻣﻌﯿﺎري ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان اوﻟﻮیتهای ﻣﻨﻄﻘﻪاي و ﺑﺎ 4 اﻣﺘﯿﺎز ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﻣﯽﺧﻮرد. اﯾﻦ اﻋﺘﺒﺎر نشاندهندۀ آن است ﮐﻪ اوﻟﻮیتهای ﻣﻨﻄﻘﻪاي و ﻣﺤﻠﯽ ﻫﺮ روز ﺑﺮاي استفادهکنندگان از اﯾﻦ سیستمها ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﺸﺨﺺ میشود. میتوان گفت ﯾﮑﯽ از دﻻﯾﻠﯽ ﮐﻪ ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ به دﻧﺒﺎل ﯾﮏ ﺳﯿﺴﺘﻢ رﺗﺒﻪﺑﻨﺪي اﺧﺘﺼﺎﺻﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ، ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﺎخصهای ﻣﺤﻠﯽ و ﻣﻨﻄﻘﻪاي است. آبل و همکاران ﺑﺎ ﺑﺮرﺳﯽ ﭼﻨﺪ ﺳﯿﺴﺘﻢ رﺗﺒﻪﺑﻨﺪي، ﺑﺎ اﺑﺰار ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ و پرسشنامه، ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎي تأﺛﯿﺮﮔﺬار ﺑﺮ روي ﻣﻮﺿﻮع ﭘﺎﯾﺪاري ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنهای ﻣﺴﮑﻮﻧﯽ را در اﻗﻠﯿﻢ ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن ﺑﺮرﺳﯽ ﮐﺮده و ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ ﮐﻪ سیستمهای ﻣﺤﻠﯽ به دلیل ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اوﻟﻮیتهای ﺧﺎص آن ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ سیستمهای ﺑﯿﻦاﻟﻤﻠﻠﯽ موفقتر ﻋﻤﻞ ﻣﯽکنند (Abel & Foster, 2012). ازاینرو در بسیاری از مطالعات بر ناکافیبودن سیستمهای ارزیابی بینالمللی برای تعمیم کامل بر ارزیابی ساختمانهای پایدار مناطق مختلف، تأکید شده است.
این مطالعه بر آن است تا مفهومی جدید از سیستم ارزیابی مطابق با نیازهای بومی و منطقهای و اقلیمی بیان کند؛ درحالیکه بسیاری از مطالعات با معیار قراردادن یکی از سیستمهای ارزیابی بینالمللی سعی در اصلاح سیستم و تغییر ضرایب باتوجهبه شرایط خاص منطقه داشتهاند. این پژوهش سعی دارد ابتدا با تحلیل مبنای تولید سیستمهای ارزیابی پایداری و ریشههای وزندهی سیستمهای بینالمللی، ذات بومی و منطقهای بودن این سیستمها را اثبات کند و سپس باتوجهبه شاخصهای اساسی پایداری، استانداردهای پایداری در شکلگیری ساختار و عناصر معماری اقلیم سرد و خشک را تدوین کند. در جدول 1 مقالاتی با عناوین مشابه بررسی میشود (در این جدول صرفاً آن قسمتی از مقالات آورده شده است که در راستای تحلیل شاخصهای بومی و منطقهای تدوین شدهاند).
جدول 1. بررسی پیشینۀ تحقیق
محدودۀ بررسیشده در مطالعه | عنوان | نویسنده | سال چاپ |
ارزیابی و امتیازدهی دو ساختمان مسکونی سبز توسط دو سامانۀ itaca و LEED | A review of unconventional sustainable building insulation materials
| Asdrubali, Francesco D'Alessandro, Francesco Schiavoni, Samuele | 2015 |
بررسی اولویتهای محیطی سامانۀ LEED و نحوۀ تعمیم این سامانه به سایر مناطق به وسیلۀ شاخصهای منطقهای (Suzer, 2015) | A comparative review of environmental concern prioritization: LEED vs other major certification systems | Suzer, Ozge | 2015 |
ﺿﻤﻦ اﯾﻨﮑﻪ ﺑﺮرﺳﯽ و مطالعۀ دﻗﯿﻘﯽ بر روي سیستمهای رﺗﺒﻪﺑﻨﺪي ﻣﻮﺟﻮد ﻣﺜﻞ BREEAM، LEED، GBTool، CASBEE و HK-BEEM اﻧﺠﺎم داده است، ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺟﺪﯾﺪي به نام TPSI معرفی کرده ﮐﻪ ﻣﺨﺘﺺ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنهای ﺑﻠﻨﺪ است. همچنین ﺿﻤﻦ ﻣﻌﺮﻓﯽ و ﺑﺮﺷﻤﺮدن ﻣﺰاﯾﺎ، ﻧﺤﻮۀ ﮐﺎر ﺑﺎ آن را |