سنجش شاخصه‌های تأثیرگذار بر منازعات و ادعاهای پیمانکاران در شهرداری تهران در سال‌های ۱۳۹۳ تا ۱۴۰۳
محورهای موضوعی :سامان صحرایی 1 , حميدرضا ربیع فرد 2 *
1 - واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
2 - واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
کلید واژه: منازعات و ادعاها , شهرداری ها, مدیریت پروژه, پروژه های شهری, عمران.,
چکیده مقاله :
پروژه های عمرانی بخش عظیمی از اعتبارات و منابع مالی یک کشور را به خود اختصاص می¬دهند. ادعاها و در پی آن اختلافات به ویژگیهاي ذاتی در پروژه های تبـدیل شـده انـد کـه بسـیاري از ذینفعـان پروژهها، آن را از مخربترین اتفاقات این صنعت میدانند. در بیشتر پروژهها بـا سیسـتم¬هـاي مختلـف انجـام پروژه، امکان بروز ادعاهایی از سوي طرفین، به خصـوص پیمانکـاران وجـود دارد. اگرچـه در هـیچ پـروژه اي نمیتوان احتمال بروز این ادعاها را از میان برد، اما میتوان با شناسایی علل و منشـأ اصـلی بـروز ادعاهـا، تا حد زیادي از وقوع آنها در پروژه جلوگیري کرد. پژوهش حاضر با بررسی علل منازعات و ادعاهای پیمانکاران در شهرداری ها صورت پذیرفته است. در تحقیق حاضر با بررسی ادبیات تحقیق عوامل احتمالی موثر بر علل منازعات و ادعاهای پیمانکاران با شهرداری ها شناسایی شده و سپس در قالب پرسشنامه در اختیار 20 نفر از خبرگان و متخصصان قرار گرفته است. در گام اول احتمال وقوع این موارد بین پیمانکاران و شهرداریها، سپس میانگین احتمال تبدیل به اختلاف موارد بین پیمانکاران و شهرداری با استفاده از آزمونهای آماری سنجیده شد و در مرحله بعد با استفاده از روش تحلیل عاملی اکتشافی عوامل اختلاف زا طبقه بندی و میزان احتمال تبدیل هر گروه به اختلاف بررسی شد، در گام سوم، عوامل تاثیر گذار بر اختلاف با استفاده از روش AHP رتبه بندی شدند. نتایج نشان داد شاخص های مربوط به ضعف و نواقص مشاور و ضعف و نواقص کارفرما در بروز اختلاف بین شهرداری و پیمانکاران سهم بیشتری را به خود اختصاص می دهند، در زمینه ضعف و نواقص کارفرما، دخالت كارفرما در اموري مانند طراحي و جزئيات، نحوه ي اجرا و زمان بندي پروژه باعث دو باره كاري و افت راندمان در فعاليتها مي شود، همچنین تعلل در تصمیم گری توسط کارفرما مانند تاخير در بازبيني، تصويب يا ابلاغ تغييرات و سستي در پیشرفت پروژه ها تاثیرگذار است، تعلل در پیش پرداخت برای آماده سازی یا تجهیز کارگاه نیز سبب متضرر شدن پیمانکار و ایجاد اختلاف خواهد شد، تاخیر در اخذ مجوز از سازمانها نیز برعهده کارفرما می باشد که تاخیر در آن سبب کند شدن فعالیت های پروژه می شود و ادعاهای پیمانکاران را در پی خواهد داشت.
Construction projects significantly contribute to a country's financial resources, yet claims and disputes have become common in these projects. Many stakeholders consider these disputes among the most destructive events in the industry. In most projects, there is a possibility of claims from parties, particularly contractors, due to differences in project implementation systems. While eliminating claims is impossible, identifying the primary causes and origins of claims can help prevent them from occurring in projects. This study investigated the causes of disputes and claims by contractors in municipalities. A comprehensive literature review was conducted to identify potential factors affecting disputes and claims. Subsequently, a questionnaire was administered to 20 experts and specialists to validate these factors. The probability of disputes occurring and the average probability of these disputes converting into significant differences between contractors and municipalities were measured using statistical tests. Exploratory factor analysis was employed to classify the factors causing these differences, and the probability of conversion for each group was analyzed. The Analytical Hierarchy Process (AHP) method was used to rank the factors affecting these differences. The results showed that indicators related to the consultant's weaknesses and shortcomings, as well as those related to the employer's weaknesses and shortcomings, accounted for a significant share in the occurrence of disputes between municipalities and contractors. Specific issues such as the execution and timing of projects, duplication of work, delays in decision-making, and delays in obtaining necessary permits were found to contribute to disputes and claims. The study underscores the importance of effective project management, timely communication, and collaboration between contractors and municipalities to minimize disputes and claims.
1- بهادری، اسماعیل؛ و امیریان، عبدالرحیم(1397). شناسایی و میزان تأثیر ادعاهای پیمانکاران ساختمانی در پروژه‌های خطوط برق خوزستان. دومین کنفرانس ملی مهندسی عمران، معماری با تأکید بر اشتغال‌زایی در صنعت ساختمان، قرچک.
2- تاج¬زاده، سید سعید؛ و برمایه¬ور، بهنود(1397). تأثیرات ادعاهای پیمانکاران Claim بر هزینه و زمان پروژه‌های عمرانی و راه‌های کنترل آن. کنفرانس ملی تحقیقات بنیادین در عمران، معماری و شهرسازی، تهران.
3- جهانگیری، حسین؛ و قمی اویلی، جعفر(1396). مطالعه دلایل اصلی ادعاهای مالی پیمانکاران claim در قراردادهای پروژه¬های نفتی و ارائه راه¬های کنترل آن. نخستین کنفرانس پژوهش در مهندسی عمران، معماری و علوم زمین، تهران: شرکت توسعه دانش فرزانگان.
4- ستوده بحرینی، مجتبی؛ و محمدی¬زاده، محسن(1397). بررسی علل عمده ادعاهای مالی پیمانکاران در قراردادهای عمرانی و ارائه راه‌های کنترل آن (مطالعه موردی مجتمع مس سرچشمه). سومین کنفرانس بین‌المللی عمران، معماری و طراحی شهری، تبریز.
5- شاکری، اقبال؛ و رضازاده¬گان، اکبر(1395). شناسایی و اولویت¬بندی انواع دعاوی قراردادهای پیمانکاری در پروژه¬های عمرانی و دلایل بروز آنها. دومین کنفرانس بین¬المللی یافته¬های نوین پژوهشی در مهندسی عمران، معماری و مدیریت شهری، تهران.
6- Acharya, N. K., Dai Lee, Y., & Man Im, H. (2006). Conflicting factors in construction projects: Korean perspective. Engineering, construction and architectural management, 13(6), 543-566. doi:10.1108/09699980610712364
7- Alloh, K. O. (2014). Investigating of factors causes claims creation in construction projects in the Gaza Strip-Palestine. Investigating Of Factors Causes Claims Creation in Construction Projects in the Gaza Strip-Palestine.
8- Al-Mohsin, M. (2012). Claim analysis of construction projects in Oman. International Journal on Advanced Science, Engineering and Information Technology, 2(2), 73-78.
9- Bakhary, N. A., Adnan, H., & Ibrahim, A. (2015). A study of construction claim management problems in Malaysia. Procedia economics and finance, 23, 63-70. doi:10.1016/S2212-5671(15)00327-5
10- Chandramowli, S., Transue, M., & Felder, F. A. (2011). Analysis of barriers to development in landfill communities using interpretive structural modeling. Habitat International, 35(2), 246-253. doi:10.1016/j.habitatint.2010.09.005
11- Dandage, R. V., Mantha, S. S., & Rane, S. B. (2019). Strategy development using TOWS matrix for international project risk management based on prioritization of risk categories. International Journal of Managing Projects in Business, 12(4), 1003-1029. doi:10.1108/IJMPB-07-2018-0128
12- Kumar, S., Luthra, S., & Haleem, A. (2013). Customer involvement in greening the supply chain: an interpretive structural modeling methodology. Journal of Industrial Engineering International, 9, 1-13. doi:10.1186/2251-712X-9-6
13- Moura, H. M. P., & Teixeira, J. M. C. (2007). Types of construction claims: a Portuguese survey.
14- Nasirzadeh, F., Carmichael, D. G., Jarban, M. J., & Rostamnezhad, M. (2019). Hybrid fuzzy-system dynamics approach for quantification of the impacts of construction claims. Engineering, construction and architectural management, 26(7), 1261-1276. doi:10.1108/ECAM-08-2017-0150
15- Ruqaishi, M., & Bashir, H. A. (2015). Causes of delay in construction projects in the oil and gas industry in the gulf cooperation council countries: a case study. Journal of Management in Engineering, 31(3), 05014017. doi:10.1061/(ASCE)ME.1943-5479.0000248
16- Semple, C., Hartman, F. T., & Jergeas, G. (1994). Construction claims and disputes: Causes and cost/time overruns. Journal of construction engineering and management, 120(4), 785-795. doi:10.1061/(ASCE)0733-9364(1994)120:4(785)
17- Shrestha, P. P., & Fathi, M. (2019). Impacts of change orders on cost and schedule performance and the correlation with project size of DB building projects. Journal of legal affairs and dispute resolution in engineering and construction, 11(3), 04519010. doi:10.1061/(ASCE)LA.1943-4170.0000311
18- Wang, M. (2018, March). Research on the Claim of Duration and Cost Based on the Model of Different Engineering Contracts. In 2nd International Conference on Economics and Management, Education, Humanities and Social Sciences (EMEHSS 2018) (pp. 482-485). Atlantis Press. doi:10.2991/emehss-18.2018.97
19- Wang, M., & Niu, D. (2019). Research on project post-evaluation of wind power based on improved ANP and fuzzy comprehensive evaluation model of trapezoid subordinate function improved by interval number. Renewable Energy, 132, 255-265. doi:10.1016/j.renene.2018.08.009