واکاوی نقش نفوذپذیری فضا در افزایش تعاملات اجتماعی در مراکز فرهنگی و هنری
الموضوعات :پرستو عبادزاده 1 , سارا دشت گرد 2 * , وحدانه فولادی 3
1 - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی معماری، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - استادیار گروه معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد هشتگرد، هشتگرد، ایران.
3 - استادیار، گروه معماری، واحد علوم تحقیقات، دانشگاه ازاد اسلامی، تهران، ایران.
الکلمات المفتاحية: فرهنگ, مرکز فرهنگی, نفوذپذیری, تعاملات اجتماعی, معماری نفوذپذیر.,
ملخص المقالة :
بهرهگیری از ﻃﺮاﺣﯽ نفوذپذیر، ﺗﺠﻬﯿﺰات ﻗﺎﺑﻞﺗﻨﻈﯿﻢ و تنوع کارکردی متنوع، تعاملات اجتماعی در اماکن فرهنگی هنری را ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽﮐﻨﺪ. مراکز فرهنگی ﻓﺮﺻﺖﻫﺎی ﻣﻨﺤﺼﺮﺑﻪ ﻓﺮدی ﺑﺮای افراد ﻓﺮاﻫﻢ میکند ﺗﺎ در ﻣﺤﯿﻄﯽ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽﺗﺮ، جذابتر و نشاط¬آورتر ﺗﻌﺎﻣﻞ داﺷﺘﻪ و مهارتهای ﺧﻮد را بتواند پیدا، شکوفا و توسعه دﻫﻨﺪ. همچنین استفاده از آﯾﺘﻢﻫﺎی ﻗﺎﺑﻞ ﺣﻤﻞ و چندمنظوره و ﻓﻀﺎﻫﺎی ﭼﻨﺪعملکردی در ﮐﻨﺎر ﻓﻀﺎﻫﺎی ﺧﺎص، اﯾﻦ نفوذپذیری را ﺗﻘﻮﯾﺖ کرده و این روﯾﮑﺮد ﺑﻪ محیطهای فرهنگی ﮐﻤﮏ ﻣﯽﮐﻨﺪ ﺗﺎ با توجه ﺑﻪ شرایط فرهنگی، پاسخ گوی ﻧﯿﺎزﻫﺎی ﻣﺘﻨﻮع افراد باشد. بهرهگیری از ﺗﺠرﺑﯿﺎت ﺟﻬﺎﻧﯽ در ﻃﺮاﺣﯽ مراکز فرهنگی ﺟﺪﯾﺪ و ﮐﺎرﺑﺮﻣﺤﻮر باعث شده تا در ایران بسیار مورد توجه و ﻣﻔﯿﺪ واﻗﻊ ﺷﻮد. ﻫﺪف از اﯾﻦ پژوهش، مطالعه مؤلفههای تأثیرگذار جهت دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ ﺑﻪ ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻓﻀﺎﯾﯽ ﻣﻄﻠﻮب ﺑﻪ منظور طراحی مرکز فرهنگی نفوذپذیر میباشد. این تحقیق از نوع پژوهشی –کاربردی بوده و روش تحقیق آن بهصورت توصیفی و کیفی انجام شده و مطالب تحقیق بر مبنای مطالعات اسنادی، روش کتابخانهای، مرور متون، منابع و تحلیل آنها انجام شده. ﻣﺮور ﻣﻘﺎﻻت، ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ و ﺑﺮرﺳﯽ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎی ﻣﻮﻓﻖ در داﺧﻞ و ﺧﺎرج از ایران ﻧﺸﺎن میدهد ﮐﻪ ﻃﺮاﺣﯽ ﻣﻌﻤﺎری و ﻓﺮم، ﺗﻮﺟﻪ، ﺣﺮﮐﺖ و ﺳﯿﺮﮐﻮﻻﺳﯿﻮن، اﯾﺠﺎد ارﺗﺒﺎط درون و ﺑﺮون، ﺑﻪ ﻋﻨﺎﺻﺮ تأثیرگذار در ﻃﺮاﺣﯽ ﻓﻀﺎﻫﺎی نفوذپذیر کمک کرده و ﺑﺎﻋﺚ ﺷﮑﻮﻓﺎﯾﯽ، ﺧﻼﻗﯿﺖ و افزایش ﺗﻌﺎﻣﻼت اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺑﯿﻦ افراد، در مراکز فرهنگی هنری ﻣﯽﺷﻮد، علاوه بر این در مراکز فرهنگی موقعیتهای بسیاری جهت تعاملات اجتماعی وجود دارد.
1- امین زاده گوهرریزی، بهرام؛ و بدر، سیامک(2013). تحلیل شاخصهای نفوذپذیری در بافتهای شهری.
2- امامی، صابر(2009). حافظ و هویت فرهنگی ایران.
3- آشوری، داریوش(1380). تعریفها و مفهوم فرهنگ. تهران: ناشر آگاه سپهر خرد.
4- پیراحمدی، مهسا؛ ماجدی، حمید؛ و زرآبادی، زهرا(1398). نقش باززندهسازی هویت در برقراری نظم و امنیت اجتماعی با رویکرد فرهنگ و هنر. پژوهشنامه جغرافیایی انتظامی.
5- تفضلی فرد، نگار(1392). بررسی عوامل تأثیرگذار در طراحی مراکز هنری از آرای هنرمندان، جهت ارتقا و توسعهی فرهنگی در شهرسازی معاصر (نمونه موردی: شهر تبریز).
6- قربانی درزی محله، رحمان؛ زارعی، حسن؛ فلاحزاده، علی(2022). بررسی جایگاه موانع فرهنگی در عدم تحقق حقوق شهروندی در ایران. جامعهشناسی سیاسی ایران، 21(5)، 1121-1136.
7- خانی زاده، محمدعلی(1397). سنجش مؤلفههای مؤثر بر رضایتمندی ساکنین از محیط سکونت در بافتهای فرسوده و تاریخی نمونه موردی: محله سرشور مشهد، فصلنامه علمی پژوهشی جغرافیا.
8- جلالیراد، محمدصادق؛ و سپهرنیا، رزیتا(2017). شاخصهای فرهنگ سیاسی جمهوری اسلامی ایران در بعد خرد از دیدگاه نخبگان. جستارهای سیاسی معاصر، 8(25)، 85-105. doi:10.30465/cps.2017.2935
9- زنگیآبادی، علی؛ و سعیدپور، شراره(2016). تحلیل فضایی پراکنش مراکز فرهنگی و مکانیابی بهینه آن. پژوهش موردی: شهر سقز. فصلنامه علمی پژوهشهای بومشناسی شهری، 7(13)، 81-94.
dor:20.1001.1.25383930.1395.7.13.6.6
10- زياري، كرامت اله(1382). سنجش درجه توسعهیافتگی فرهنگي استانهای ايران.
11- سعادتی وقار، پوریا؛ فرخی، امیرمحمد؛ سجادزاده، حسن؛ و علیتاجر، سعید (2019). سنجش اجتماعپذیری محیط شهری از طریق تطبیق نقشههای شناختی و نقشههای پیکرهبندی فضایی.
12- صاحبی، محمدجواد(1384) مناسبات دین و فرهنگ در جامعه ایران. تهران: انتشارات وزارت فرهنگ.
13- طاهری، نوید(1401). تلاشی در جهت تعریف معماری معاصر ایران با نگاهی به مسیر طی شده در طی هشت دهه اخیر، برنامه پادکست.
14- نصر، طاهر؛ و کاکایی، فاطمه(2022). بررسی میزان راندمان عملکردی در معماری خانههای دورهی پهلوی اول ایران بر اساس شاخصهای نحوی فضا در منطق فازی؛ مطالعه موردی: شهر شیراز. مسکن و محیط روستا، 41(177)، 75-88.
15- عبوری، محدثه؛ و نگارستان، فرزین(1394). طراحی مجموعههای تفریحی توریستی و توسعه اکوتوریسم پایدار و کاهش اثرات محیط زیست. کنگره بینالمللی پایداری در معماری و شهرسازی معاصر خاورمیانه.
16- فلاحت، محمدصادق(1385). مفهوم حس مکان و عوامل شکلدهنده آن. تهران: نشریه هنرهای زیبا، 1(26).
17- فوکویاما، فرانسیس(1384). سرمایه اجتماعی و جامعه معدنی. ترجمه احمد خاکباز. تهران: انتشارات شیرازه.
18- محمود، آروین؛ و پوراحمد، قانع(1398). ارزیابی بهرهگیری از قابلیتهای هنر عمومی در بازآفرینی فرهنگ مبنا. تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی.
19- موسوی، میرسعید؛ و زاهدیان، المیرا(2013). عوامل مؤثر در تعاملات اجتماعی زنان در فضاهای شهری نمونه موردی: پیادهگذر شهریار کوی ولیعصر شهر تبریز.
20- نقاصان محمدی، محمدرضا(1399). زمینه گرایی فرهنگی در مداخلات بافت تاریخی ابر کوه. فصلنامه فرهنگی اجتماعی فرهنگ یزد.
21- یگانه پارسا، زهره؛ و رحیمی، رابعه(1401). طراحی مجموعه فرهنگی با رویکرد معماری بومی در رشت.