فضاهای مشاع و کیفیت زندگی: بررسی تأثیرات اجتماعی در محیط‌های اشتراکی
الموضوعات :
محمد امين طاهري
1
(واحد اسلامشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.)
الهه نوری سقرلو
2
(واحد شهر قدس، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. )
الکلمات المفتاحية: تعاملات اجتماعی, کیفیت زندگی, محیط‌های مسکونی اشتراکی, طراحی فضاهای عمومی, حس تعلق.,
ملخص المقالة :
این مقاله به بررسی تأثیر روابط اجتماعی ساکنان بر کیفیت زندگی در محیط‌های مسکونی اشتراکی می‌پردازد. خانه، به‌عنوان مکانی برای آرامش و امنیت، نیازمند فراهم کردن نیازهای زیستی و اجتماعی افراد است. در این راستا، روابط اجتماعی در محله‌ها نقشی کلیدی در ارتقاء رضایت از زندگی ایفا می‌کند. فضاهای مشاع مانند حیاط‌ها و فضاهای سبز می‌توانند به تقویت این روابط کمک کنند و طراحی مناسب این فضاها، به‌ویژه در مجتمع‌های مسکونی بزرگ، می‌تواند به کاهش احساس انزوا و افزایش تعاملات اجتماعی منجر شود. مطالعات نشان داده‌اند که فضاهای مشاع، در صورت طراحی و مدیریت صحیح، می‌توانند موجب تشویق ساکنان به برقراری تعاملات بیشتر شوند. این فضاها نه‌تنها برای فعالیت‌های فراغتی مفید هستند بلکه فرصت‌هایی برای برقراری روابط اجتماعی فراهم می‌آورند. همچنین، حفظ حریم خصوصی در کنار فراهم کردن فضاهای مناسب برای تعاملات اجتماعی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. یافته‌های پژوهش‌ها نشان می‌دهند که تعاملات اجتماعی تأثیر مثبتی بر کیفیت زندگی دارند. طراحی فضاهای عمومی باید به‌گونه‌ای باشد که احساس امنیت و راحتی را برای ساکنان فراهم کند تا آن‌ها بتوانند به‌راحتی با یکدیگر تعامل کنند. محیط‌های مسکونی اشتراکی که تسهیلات اجتماعی، فضای سبز و امکانات تفریحی مناسبی را ارائه می‌دهند، به‌طور مستقیم بر کیفیت زندگی ساکنان تأثیر می‌گذارند. درنهایت، این مقاله پیشنهاد‌هایی برای مدیران مجتمع‌های مسکونی ارائه می‌دهد تا با برگزاری برنامه‌های اجتماعی منظم و طراحی فضاهای عمومی مناسب، تعاملات اجتماعی را تقویت کرده و کیفیت زندگی ساکنان را ارتقاء دهند. به‌طورکلی، مقاله بر اهمیت طراحی محیط‌های مسکونی که پاسخگوی نیازهای اجتماعی ساکنان باشد، تأکید کرده و راهکارهایی برای بهبود کیفیت زندگی در این محیط‌ها ارائه می‌دهد.
1- افضلی، ندا؛ مظفری قادیکلائی، فاطمه؛ و شباک، مریم(1402). سنجش تأثیر مؤلفه‌های اجتماع‌پذیری در ارتقاء تعاملات اجتماعی و رضایتمندی سکونتگاه‌های شهری: مطالعه موردی مجموعه مسکونی زیتون ساری. نشریه مطالعات سیاسی - اجتماعی تاریخ و فرهنگ ایران، 2(2)، 103-123.
2- برهانی‌فر، سحر؛ مظهری، محمدابراهیم؛ تقوایی، ویدا؛ وثیق، بهزاد؛ و اشرف‌زاده، رضا(1400). بررسی مؤلفه‌های تأثیرگذار بر اجتماع‌پذیری مجتمع‌های مسکونی با رویکرد حفظ خلوت (نمونه مورد مطالعه: مجتمع مسکونی ششصد دستگاه مشهد). نشریه مطالعات شهری، 10(38)، 91-106. doi:10.34785/J011.2021.982
3- جعفری، امین؛ و بیکانی، تبسم(1393). اصول طراحی مجتمع مسکونی ایران- جهان. تهران: انتشارات طهمان.
4- حبیب، فرح؛ صفدریان، غزال؛ و اعتصام، ایرج(1400). تبیین رابطه میان میزان تعاملات اجتماعی و بالا رفتن کیفیت زیست در مجتمع‌های مسکونی (نمونه موردی: مجتمع مسکونی بهجت‌آباد، کوی نوبنیاد و برج بین‌المللی تهران). فصلنامه هویت شهر، 15(46)، 85-96. doi:10.30495/hoviatshahr.2021.18027
5- حسینی، سید باقر؛ و نوروزیان ملکی، سعید(1387). مناسب‌سازی مسکن و شهر برای افراد دارای ناتوانی جسمی – حرکتی. نشریه مهندسی صنایع و مدیریت تولید، 19(10)، 197-206.
6- رحمتی، مریم؛ عسگری، علی؛ کمونه، زهراسادات؛ و شایانفر، سارا(1399). بازشناسی عوامل مؤثر بر خوانایی بانوان از فضای شهری (نمونه موردی: شهرک اکباتان تهران). فصلنامه پژوهش‌های میان‌رشته‌ای زنان، 2(2)، 7-27. doi:10.52547/ROW.2.2.7
7- سجادزاده، حسن؛ اعتصاميان، رؤیا؛ و خزايي، ليلا(1394). تجلی مفهوم درون‌گرایی در بازارهای ایرانی. پژوهش‌هاي معماري اسلامی، 3(3)، 34-45.
8- سوزنچی، کیانوش(1383). فضای سبز بستر تعامل اجتماعی. نشریه شهرداری‌ها، 6(67)، 5-12.
9- شولتز، کریستیان نوربرگ(1390). مفهوم سکونت: به سوی معماری تمثیلی. ترجمه محمود امیریاراحمدی. تهران: انتشارات اگه.
10- قطب‌الدین، نگین؛ مستغنی، علیرضا؛ و عسگری، علی(1402). افزایش اجتماع‌پذیری با طراحی انعطاف‌پذیر فضاهای جمعی مجتمع‌های مسکونی. نشریه مطالعات مدیریت شهری، 14(52)، 19-28. doi:10.30495/ums.2023.21765
11- لشگری، فرناز؛ و سهیلی، جمال‌الدین(1402). نقش تعاملات اجتماعی بر ایجاد امنیت محیطی در مجتمع‌های مسکونی (مطالعه موردی: فاز یک شهرک اکباتان تهران). فصلنامه آمایش محیط، 15(59)، 69-92. dor:20.1001.1.2676783.1401.15.59.4.9
12- لنگ، جان(1390). آفرینش نظریه‌های معماری. ترجمه علیرضا عینی‌فر. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
13- محمدنژاد سیگارودی، معصومه؛ پرویزی، رضا؛ و دانش‌شکیب، مریم(1399). ارزیابی تأثیر فضای عمومی بر ارتقای تعاملات اجتماعی در مجتمع‌های مسکونی (مطالعه موردی: شهر لاهیجان). فصلنامه مطالعات محیطی هفت حصار، 8(31)، 55-74. doi:10.29252/hafthesar.8.31.8
14- محمدی، زهرا؛ البرزی، فریبا؛ و سهیلی، جمال‌الدین(1400). نقش مؤلفه‌های کالبدی و ادراکی-روان‌شناختی فضاهای عمومی در ارتقای تعاملات اجتماعی (مطالعه موردی: ساکنان مجتمع‌های مسکونی منطقه 22 شهر تهران). فصلنامه شهر پایدار، 4(2)، 23-40. doi:10.22034/jsc.2021.255919.1348
15- مطلبی، قاسم؛ ضرغامی، اسماعیل؛ و سعادتی‌وقار، پوریا(1397). نقش خوانایی فضای باز بر ایجاد تعاملات اجتماعی در مجموعه‌های مسکونی (نمونه موردی: مجموعه مسکونی سعیدیه همدان). نشریه معماری و شهرسازی ایران، 9(16)، 139-156. doi:10.30475/isau.2019.87938
16- Burgess, P. W., & Shallice, T. (1996). Response suppression, initiation and strategy use following frontal lobe lesions. Neuropsychologia, 34(4), 263-272. doi:10.1016/0028-3932(95)00104-2
17- Cao, X. J. (2016). How does neighborhood design affect life satisfaction? Evidence from Twin Cities. Travel behaviour and society, 5, 68-76. doi:10.1016/j.tbs.2015.07.001
18- Huang, S. C. L. (2006). A study of outdoor interactional spaces in high-rise housing. Landscape and urban planning, 78(3), 193-204. doi:10.1016/j.landurbplan.2005.07.008