بررسی تطبیقی مفهوم خانه از دیدگاه کودکان دو شهر (شیراز و نوجین)
الموضوعات :
فهیمه عباسی
1
,
طاهره نصر
2
*
,
کیوان محمدپور
3
1 - واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران.
2 - واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران.
3 - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی معماری، دانشکدۀ هنر و معماری، دانشگاه علم و فرهنگ، تهران، ایران.
الکلمات المفتاحية: مفهوم خانه, مکانی فیزیکی نیست, بلکه تصویری ذهنی است. خانه پوسته‌ای است برای زندگی کردن و مکانی برای رسیدن به آرامش و آسایش است. خانه دارای دو بعد معنا و مفهوم است که این دو بعد باهم متفاوت هستند. بُعد معنای خانه, امری عینی و مکانی که انسان در آن زندگی می¬کند اما بعد مفهوم خانه امری ذهنی (تصور ذهنی) است, برای دستیابی به مفهوم خانه باید ذهن هر فرد در ارتباط با خانه را مورد تحلیل و بررسی قرارداد. در دنیای امروزی که به‌سرعت در حال تغییر است, مفهوم خانه به‌طور فزاینده‌ای برای بزرگ‌سالان و هم برای کودکان پیچیده شده است. با ظهور جهانی‌شدن, شهرنشینی و پیشرفت‌های فنّاورانه, مفهوم سنتی خانه به‌عنوان مکانی ثابت و پایدار به چالش کشیده شده است. درنتیجه, نیاز روزافزونی به انجام تحقیقات در مورد مفهوم خانه برای کودکان برای درک بهتر اهمیت و تأثیر آن بر رشد آن‌ها وجود دارد. تحقیق در مورد مفهوم خانه برای کودکان می‌تواند عواملی را که به احساس خانه کمک می‌کنند و چگونگی تأثیر آن‌ها بر رفاه و رشد کودکان روشن کند. هدف نوشتار از این پژوهش, سنجش تطبیقی مفهوم خانه در میان کودکان 9_10 ساله دو شهر شیراز و نوجین است. روش تحقیق, به‌صورت تحلیل محتوا با استفاده از قیاس استدلالی ربایشی و گردآوری اطلاعات به‌صورت مطالعات کتابخانه¬ای و اسنادی و مقالات فارسی و لاتین و تحقیقات میدانی است, که با تحلیل و بررسی 30 نمونه از نقاشی¬های کودکان این دو شهر, می¬توان به شباهت‌ها و تفاوت‌های تصویر ذهنی آن‌ها از مفهوم خانه دست¬یافت, که درنتیجه, از این بررسی و تحلیل شباهت‌ها و تفاوت‌ها می¬توان به تعدادی کد مفهومی دست‌یافت. از جمع¬بندی این کدهای مفهومی, می¬توان به مفهوم خانه از نظر کودکان این دو شهر, به مواردی شامل آرامش, راحتی, آسایش, امنیت و رفاه در خانه دست¬یافت.,
ملخص المقالة :
مفهوم خانه؛ مکانی فیزیکی نیست، بلکه تصویری ذهنی است. خانه پوسته‌ای است برای زندگی کردن و مکانی برای رسیدن به آرامش و آسایش است. خانه دارای دو بعد معنا و مفهوم است که این دو بعد باهم متفاوت هستند. بُعد معنای خانه؛ امری عینی و مکانی که انسان در آن زندگی می¬کند اما بعد مفهوم خانه امری ذهنی (تصور ذهنی) است؛ برای دستیابی به مفهوم خانه باید ذهن هر فرد در ارتباط با خانه را مورد تحلیل و بررسی قرارداد. در دنیای امروزی که به‌سرعت در حال تغییر است، مفهوم خانه به‌طور فزاینده‌ای برای بزرگ‌سالان و هم برای کودکان پیچیده شده است. با ظهور جهانی‌شدن، شهرنشینی و پیشرفت‌های فنّاورانه، مفهوم سنتی خانه به‌عنوان مکانی ثابت و پایدار به چالش کشیده شده است. درنتیجه، نیاز روزافزونی به انجام تحقیقات در مورد مفهوم خانه برای کودکان برای درک بهتر اهمیت و تأثیر آن بر رشد آن‌ها وجود دارد. تحقیق در مورد مفهوم خانه برای کودکان می‌تواند عواملی را که به احساس خانه کمک می‌کنند و چگونگی تأثیر آن‌ها بر رفاه و رشد کودکان روشن کند. هدف نوشتار از این پژوهش؛ سنجش تطبیقی مفهوم خانه در میان کودکان 9_10 ساله دو شهر شیراز و نوجین است. روش تحقیق، به‌صورت تحلیل محتوا با استفاده از قیاس استدلالی ربایشی و گردآوری اطلاعات به‌صورت مطالعات کتابخانه¬ای و اسنادی و مقالات فارسی و لاتین و تحقیقات میدانی است؛ که با تحلیل و بررسی 30 نمونه از نقاشی¬های کودکان این دو شهر، می¬توان به شباهت‌ها و تفاوت‌های تصویر ذهنی آن‌ها از مفهوم خانه دست¬یافت؛ که درنتیجه؛ از این بررسی و تحلیل شباهت‌ها و تفاوت‌ها می¬توان به تعدادی کد مفهومی دست‌یافت. از جمع¬بندی این کدهای مفهومی، می¬توان به مفهوم خانه از نظر کودکان این دو شهر، به مواردی شامل آرامش، راحتی، آسایش، امنیت و رفاه در خانه دست¬یافت.
1- اخترکاوان، مهدی؛ دیواندری، جواد؛ و اشراقی، شادی(1395). خانه از مفهوم تا معنا. چهارمین کنفرانس ملی پژوهش های کاربردی در مهندسی عمران، معماری و مدیریت شهری، تهران.
2- براتی، ناصر(1382). بازشناسی مفهوم خانه در زبان فارسی و فرهنگ ایرانی. فصلنامه فرهنگستان هنر، 8، 55-24.
3- بیلابری، سیمین؛ و البرزی، فریبا(1395). بررسی شاهکارهای ارتقاء فضای معماری مدرسه با توجه به دیدگاه دانش آموزان از نگاه نقاشی‌های آن ها. نشریه انجمن علمی معماری و شهرسازی ایران، 7(11)، 57-41. doi:10.30475/isau.2017.62016
4- حسن¬زاده، سعید(1384). تئوری ذهن در کودکان ناشنوا، نشریه کودکان استثنایی. پژوهش در حیطه کودکان استثنایی16(2)، 164-143.
5- زینلیان، مریم؛ و کلانترزاده، محمد مهدی(1394). بررسی متقابل ساختار ذهنی عنصر تخیل در فضای معماری و سینما، اولین کنفرانس سالانه پژوهش های معماری، شهرسازی و مدیریت شهری،یزد.
6- سلیمانی، نبی¬اله؛ و سیف، سید مسعود(1395). ذهن به مثابه آینه طبیعت : اندیشه دکارتی در بوته نقد رورتی. جستارهای فلسفی، 12(29)، 95-132.
7- صرامی، عارفه؛ و فهیمی¬فر، اصغر(1397). تصویر، ایماژ (پی¬انگاره)و ادراک¬بصری. نشریه هنرهای تجسمی، 23(2)، 12-5.
8- طاهری، جعفر(1392). بازاندیشی مفهوم سکونت درمعماری. دوفصلنامه معماری ایرانی، 1(4)، 5-22.
9- فرهودیان، علی(1382). مکانیسم¬های اصلی نظریه ذهن. تازه¬های علوم¬شناختی، 5(3)، 88-89.
10- مهدی بیرقدار، راضیه(1382). ذهن یک محاسبه گر. تازه های علوم شناختی، 5(1)، 71- 73.
11- Barraza, L. (1999). Children's drawings about the environment. Environmental education research, 5(1), 49-66. doi:10.1080/1350462990050103
12- Cherney, I. D., Seiwert, C. S., Dickey, T. M., & Flichtbeil, J. D. (2006). Children’s drawings: A mirror to their minds. Educational psychology, 26(1), 127-142. doi:10.1080/01443410500344167
13- Cooper, C. (1974). The house as symbol of the self. The people, place, and space reader, 168-172.
14- Lynch, K. (1960). The image of the city. MIT Press.
15- Rapoport, A. (1969). House Form and Culture. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.
16- Tinnin, L. (1990). Biological Processes in Nonverbal-Communication and Their Role in the Making and Interpretation of Art. American Journal of Art Therapy, 29(1), 9-13.
17- Tognoli, J. (1987). Residential Environments. In D. Stokols, & I. Altman (Eds.), Handbook of Environmental Psychology, 1, 655-690.
18- Gunindi, Y. (2012). Environment in My Point of View: Analysis of the Perceptions of Environment of the Children Attending to Kindergarten through the Pictures They Draw. Social and Behavioral Science, (55), 594- 603. doi:10.1016/j.sbspro.2012.09.541
19- Low, S.M., Altman, I. (1992). Place Attachment. In: Altman, I., Low, S.M. (eds) Place Attachment. Human Behavior and Environment, vol 12. https://doi.org/10.1007/978-1-4684-8753-4_1
20- Appleyard, D. (1979). The environment as a social symbol. Ekistics, 46(278), 272–281.
21- Alloa, E. (2005). Bare exteriority: Philosophy of the image and the image of philosophy in Martin Heidegger and Maurice Blanchot. Colloquy, (10), 69-82.
22- Ellaway, A., & Macintyre, S. (2004). You are where you live. Evidence shows that where we live has a significant impact on our mental health. Mental Health Today (Brighton, England), 33-35.