بررسی تأثیر درک ابعاد کالبدی فضاهای باز بر تعاملات اجتماعی با نقش میانجی طبیعت و کیفیت مبلمان (مورد مطالعه: دبیرستان دخترانه سمیه س تهران)
محورهای موضوعی :
نسترن نصیری
1
(دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه علم و فرهنگ، تهران، ایران.)
علی مشهدی
2
(استادیار گروه معماری، دانشکدۀ هنر و معماری، دانشگاه علم و فرهنگ، تهران، ایران. )
کلید واژه: ابعاد کالبدی فضاهای باز, تعاملات اجتماعی, کیفیت مبلمان, طبیعت, طراحی محیط آموزشی.,
چکیده مقاله :
این پژوهش به بررسی تأثیر درک ابعاد کالبدی فضاهای باز بر تعاملات اجتماعی دانش‌آموزان در دبیرستان‌های دخترانه، با تمرکز بر نقش میانجی طبیعت و کیفیت مبلمان می‌پردازد. فضاهای باز در مدارس نقشی حیاتی در رشد و توسعه همه‌جانبه دانش‌آموزان ایفا می‌کنند، اما تأثیر دقیق ابعاد کالبدی این فضاها بر تعاملات اجتماعی، به‌ویژه در دبیرستان‌های دخترانه، کمتر مورد توجه قرار گرفته است. هدف اصلی این مطالعه، درک چگونگی تأثیرگذاری ابعاد کالبدی فضاهای باز بر تعاملات اجتماعی دانش‌آموزان و بررسی نقش میانجی عناصر طبیعی و کیفیت مبلمان در این رابطه است. این پژوهش با استفاده از روش مطالعه موردی و با تمرکز بر دبیرستان دخترانه سمیه (س) تهران انجام شده است. داده‌ها از طریق پرسشنامه، مشاهدات میدانی و مصاحبه‌های نیمه ساختاریافته با دانش‌آموزان و کادر آموزشی جمع‌آوری شده و با استفاده از روش‌های آماری توصیفی و استنباطی تحلیل شده‌اند. نتایج نشان می‌دهد که درک مناسب از ابعاد کالبدی فضاهای باز، تأثیر مثبت و معناداری بر تعاملات اجتماعی دانش‌آموزان دارد. همچنین، حضور عناصر طبیعی و کیفیت مطلوب مبلمان به‌عنوان عوامل میانجی، این تأثیر را تقویت می‌کنند. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که طراحی هوشمندانه فضاهای باز با توجه به ابعاد کالبدی، همراه با افزودن عناصر طبیعی و مبلمان با کیفیت، می‌تواند به‌طور قابل توجهی تعاملات اجتماعی و تجربیات یادگیری دانش‌آموزان را بهبود بخشد. این مطالعه پیشنهاداتی عملی برای طراحان، مدیران مدارس و سیاست‌گذاران آموزشی ارائه می‌دهد تا با بهره‌گیری از این یافته‌ها، محیط‌های آموزشی مطلوب‌تری برای دانش‌آموزان دختر فراهم آورند. این پژوهش همچنین بر اهمیت توجه به نیازهای خاص دانش‌آموزان دختر در طراحی فضاهای آموزشی تأکید می‌کند و زمینه را برای تحقیقات بیشتر در این حوزه فراهم می‌آورد.
This study examines the impact of perceived physical dimensions of open spaces on the social interactions of students in girls' high schools, with a focus on the mediating role of nature and furniture quality. Open spaces in schools play a vital role in the holistic development of students, yet the precise impact of the physical dimensions of these spaces on social interactions, especially in girls' high schools, has been underexplored. The main objective of this research is to understand how the physical dimensions of open spaces influence students' social interactions and to examine the mediating role of natural elements and furniture quality in this relationship. A case study approach was adopted, focusing on Somayeh (S) Girls' High School in Tehran. Data were collected through questionnaires, field observations, and semi-structured interviews with students and staff, and analyzed using descriptive and inferential statistical methods. The results indicate that a proper understanding of the physical dimensions of open spaces has a positive and significant effect on students' social interactions. Moreover, the presence of natural elements and high-quality furniture enhances this effect as mediating factors. The findings suggest that intelligent design of open spaces, considering physical dimensions along with the inclusion of natural elements and quality furniture, can significantly improve students' social interactions and learning experiences. This study provides practical recommendations for designers, school administrators, and educational policymakers to create more favorable learning environments for female students by leveraging these findings. Furthermore, the research highlights the importance of addressing the specific needs of female students in the design of educational spaces and paves the way for further studies in this field.
ی، محبوبه؛ خوشبخت، فریبا؛ و موسوی¬زاده، محدثه(1400). طراحی الگوی زیبایی‌شناسی فیزیکی در فضاهای آموزشی و تبیین مدل خلاقیت دانش‌آموزان مقطع ابتدایی: مطالعه‌ای ترکیبی. پژوهش‌های برنامه درسی، 11(1)، 56-76. doi:10.22099/JCR.2021.6324
2- حوصله¬دار صابر، ریحانه؛ صفری، حسین؛ اسدی، فرزانه؛ و اکبری گوابری، بهمن(1400). بررسی و تحلیل عوامل کالبدی مؤثر بر نقشه ذهنی کودکان از محیط‌های آموزشی (مطالعه موردی: مقطع دوم مدارس ابتدایی شهر رشت). فصلنامه مطالعات محیطی هفت حصار، 10(37)، 51-64. doi:10.52547/hafthesar.10.37.6
3- طاهرسیما، سارا؛ ایرانی بهبهانی، هما؛ و بذرافکن، کاوه(1394). تبیین نقش آموزشی فضای باز در مدارس ایران با مطالعه تطبیقی مدارس سنتی تا معاصر (نمونه‌های موردی: مدرسه‌های چهارباغ، دارالفنون و البرز). پژوهش‌های معماری اسلامی، 3(1)، 55-67. doi:10.22034/aaud.2021.254054.2340
4- طبائیان، سیده مرضیه(1400). پژوهشی در ضرورت طراحی بهینه فضاهای باز و محیط سبز کالبد آموزشی در راستای بهبود ادراک دانش‌آموزان و ارتقاء کیفیت محیط آموزشی (مطالعه موردی: دبیرستان‌های دخترانه شهر اصفهان). معماری و شهرسازی ایران، 12(21)، 127-139. doi:10.30475/isau.2020.214757.1339
5- قریشی گلوگاهی، سید ابوالقاسم؛ رجبی¬فر، بهنام؛ و عمادیان، سیده علیا(1401). واکاوی مؤلفه‌های بصری و هنری مؤثر در کالبد فیزیکی انعطاف‌پذیر، فضاهای باز آموزشی (نمونه موردی: مدارس ابتدایی پسرانه مازندران). مطالعات هنر اسلامی، 19(46)، 372-392. doi:10.22034/IAS.2022.352223.2025
6- محسنی، ملیحه؛ بهرامی، شهاب؛ و صفانیا، علی محمد(1400). بررسی اثر مهارت‌های ارتباطی بر نحوه گذراندن اوقات فراغت فعال با نقش میانجی تعاملات اجتماعی؛ مطالعه موردی دانش‌آموزان دختر شهرستان ساوه. مجله مدیریت ارتباطات در رسانه‌های ورزشی، 8(31)، 73-82. doi:10.30473/jsm.2020.47823.1343
7- محمدی سالک، مریم؛ عسگری، علی؛ و فتحی، راضیه(1400). امکان‌سنجی بروز مکان سوم ری اولدنبرگ در معماری داخلی کافه، فصلنامه پژوهش¬های معماری نوین، 1(1)، 71-84. doi:10.52547/arch.1.1.71
8- محمدی سالک، مریم؛ و عسگری، علی(1401). عوامل مؤثر در تحقق¬پذیری مکان سوم در فضاهای غیررسمی و اجتماع¬پذیر شهری؛ (نمونه موردی: فضاهای نشستن غیررسمی درون مجتمع¬های فرهنگی و تجاری تهران). توسعه پایدار شهری، 3(7)، 83-97. doi:10.22034/USD.2022.698441
9- نظرپور، محمدتقی؛ و نوروزیان ملکی، سعید(1397). شناسایی مؤلفه‌های معماری مؤثر در ارتقای یادگیری دانش‌آموزان با تأکید بر فضاهای باز مدارس بر اساس سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش. مطالعات آموزش و یادگیری، 10(2)، 165-193. doi:10.22099/JSLI.2019.29978.2585
10- Asgari, A. (2023). Comparing Mental Pattern of Architects and Users to Increase Belonging to a Place in Commercial Sociable Spaces; Case Study: Café-Restaurant Area of two Royal and Golestan Complexes in Shahrak-e-Gharb of Tehran, Iran. Armanshahr Architecture & Urban Development, 16(42), 135-144. doi:10.22034/aaud.2023.271382.2414