گزاره‌های پرتکرار در مفهوم دیالکتیک فضا در معماری
محورهای موضوعی :
محمود اژدری
1
(دکترای معماری، مدرس گروه معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر قدس، تهران، ایران.)
کلید واژه: معماری, دیالکتیک فضا, معماری معاصر, تعامل انسان و فضا, طراحی فضاهای تعاملی, تأثیر معماری بر دیالکتیک فضا.,
چکیده مقاله :
اصطلاح «دیالکتیک فضا» در معماری به تضادها و تقابل‌هایی اشاره دارد که در فضاها وجود دارد. این تضادها می‌توانند شامل مواردی مانند روشنایی و تاریکی، فشردگی و فضایی بودن، جنبه‌های متقابل مثل داخلی و خارجی و... باشند. این مفهوم در معماری، بیشتر به طراحی فضاها و نحوه تأثیرگذاری آن‌ها بر رفتار و احساسات انسان‌ها می‌پردازد. یکی از مهم‌ترین گزاره‌های پرتکرار در مفهوم دیالکتیک فضا، تعادل میان تضادها است. در طراحی فضاها، تلاش برای ایجاد تعادل بین عناصر مختلفی مانند روشنایی و تاریکی، فضای باز و بسته، فضای داخلی و خارجی و... به‌عنوان یکی از اصول اساسی در نظر گرفته می‌شود. این تعادل می‌تواند به تعادل در روحیه و احساسات افراد کمک کند و فضا را برای استفاده بهینه از آنان فراهم کند. یکی دیگر از گزاره‌های مهم دیالکتیک فضا، تداخل و تعامل بین عناصر مختلف است. فضاها با ایجاد تداخل و تعامل بین مؤلفه‌های مختلف می‌توانند جذابیت بیشتری داشته باشند. به‌عبارت‌دیگر، فضاها با تنوع و تعدد عوامل، بیشترین تأثیر را بر رفتار و احساسات افراد دارند و این تعامل‌ها می‌تواند به وجود آورنده جوانب جذاب و پویایی در فضاها باشد. یکی از دیگر گزاره‌های پرتکرار، پیوند با محیط است. فضاها باید قادر باشند با محیط اطراف خود پیوند برقرار کنند و ارتباط مثبتی با آن داشته باشند. این ارتباط می‌تواند از طریق استفاده از مناظر طبیعی، ارتباط با فضاهای مجاور یا حتی ادغام با فضاهای شهری انجام شود. با توجه به این گزاره‌های پرتکرار، طراحان معماری می‌توانند فضاهایی را ایجاد کنند که تأثیرگذاری بیشتری بر رفتار و احساسات ساکنان داشته باشند و فضاهایی دارای جذابیت و تنوع بیشتری باشند. این اصول به طراحان کمک می‌کند تا فضاهایی باکیفیت و مناسب برای زندگی و کار انسان‌ها ایجاد کنند.
The term "dialectic of space" in architecture refers to the contradictions and interactions present within spaces. These contradictions may encompass elements such as lightness and darkness, density and spatiality, as well as mutual aspects like internal and external factors. In architecture, this concept mostly addresses the design of spaces and their influence on human behavior and emotions. One of the most frequently cited propositions in the context of space dialectics is the pursuit of balance amidst contradictions. Designing spaces involves striving to achieve a balance among different elements including light and darkness, open and closed space, indoor and outdoor space, and more, which is considered as one of the basic principles. This balance can contribute to harmonizing people's moods and emotions while facilitating optimal utilization of space. Another important aspect of space dialectic is the interference and interaction among diverse elements. Spaces can be more attractive by creating interference and interaction between different components. In other words, spaces with diversity and multiplicity factors exert the greatest impact on people's behavior and emotions, potentially generating attractive and dynamic qualities within spaces. Additionally, a recurring proposition emphasizes the connection with the environment. Spaces should establish links with their surroundings and cultivate positive relationships with them, achieved through the integration with natural landscapes, connectivity with adjacent spaces, or even integration with urban spaces. According to these frequent propositions, architectural designers can develop spaces that exert a greater impact on the residents’ behavior and emotions, fostering environments that are both appealing and diverse. These principles aid designers in creating high-quality and suitable spaces for human life and work.
1- احمدی، ب. (1400 پ). معمای مدرنیته. نشر مرکز. تهران.
2- احمدی، ب. (1398). مارکس و سیاست مدرن. نشر مرکز. تهران.
3- احمدی، ب. (1399). نوشته‌های پراکنده. نشر مرکز. تهران.
4- احمدی، ب. (1400 الف). رساله تاریخ. نشر مرکز. تهران.
5- احمدی، ب. (1400 ب). ساختار و هرمنوتیک. نشر گام نو. تهران.
6- احمدی، ب. (1400 ت). ساختار و تأویل متن. نشر مرکز. تهران.
7- احمدی، ب. (1400 ث). هایدگر و پرسش بنیادین. نشر مرکز. تهران.
8- احمدی، ب. (1401 الف). کار روشنفکری. نشر مرکز. تهران.
9- احمدی، ب. (1401 ب). مدرنیته و اندیشه‌ی انتقادی. نشر مرکز. تهران.
10- احمدی، ب. (1402 الف). حقیقت و زیبایی درس‌های فلسفه و هنر. نشر مرکز. تهران.
11- احمدی، ب. (1402 ب). کتاب زندگی در دنیای متن. نشر مرکز. تهران.
12- استادی، ک. (1398). هستی‌شناسی رنگ بر مبنای سنت تفکر فلسفه اسلامی. پژوهش¬های هستی شناختی، 8(15)، 137-161.
13- افروغ، ع. (1392). دیالکتیک خرد و جامعه، دریچه‌ای رو به حقیقت. انتشارات سوره مهر. تهران.
14- آلتوسر، ل. (1400). دیالکتیک تاریخ به همراه یک مصاحبه با لویی آلتوسر. ترجمه سلیمی¬زاده، ب. انتشارات ژرف. تهران.
15- انواری، س. (1383). تفکر فازی و کاربرد آن در فلسفه. پژوهشنامه موسسه تحقیقاتی علوم اسلامی-انسانی، 1(4)، 176-195.
16- اولمن، ب. (1399). دیالکتیک برای قرن جدید. ترجمه خالق‌پناه، ک. انتشارات اختران. تهران.
17- بنیامین، و. (1401). نشانه‌ای برای رهایی. ترجمه احمدی، ب. نشر مرکز. تهران.
18- بودریار. (1400). سرگشتگی نشانه‌ها، نمونه‌هایی از نقد پسامدرن. ترجمه احمدی، ب. نشر مرکز. تهران.
19- تئودور-جونز، م. (1394). دیالکتیک آینده‌ها: چشم‌اندازهای نو برای برنامه‌ریزی شهری. ترجمه اقوامی‌مقدم، ع. نشر آزادپیما. تهران.
20- جمعی از نویسندگان. (1397). دیالکتیک علیه دیالکتیک: درباره‌ی خوانش‌های مارکسیستی از دیالکتیک هگل. ترجمه پورخیری، ا. انتشارات شوند. تهران.
21- جمعی از نویسندگان. (1398). هرمنوتیک مدرن: گزینه‌ی جستارها. ترجمه احمدی، ب.: نشر مرکز. تهران.
22- جهان‌دیده توابع، ص. (1386). ریشه‌های دیکانستراکتیویسم در فلسفه، هنر و معماری.، (30)، 63-72.
23- چاوشی، س. (1386). بنیاد فلسفه بر اساس تفکر هگل. نامه مفید، 13(62)، 45-56.
24- خسروی، ک. (1400). دیالکتیک انتقادی: سپهرهای نقد. انتشارات لاهیتا. تهران.
25- رباین، ب. (1400). نظریه انتقادی از برخاست جنوب جهانی: دیالکتیک کالایدوسکوپیک. ترجمه فلاح، م. موسسه تیسا ساغر مهر. تهران.
26- رستمی، ص. (1392). دیالکتیک فلسفه‌ی هگل و درام برشت. نشر افراز. تهران.
27- رهنورد، ز. (1380). جامعه‌شناسی هنر و نقش ایدئولوژی. هنرهای زیبا، 9، 4-11.
28- فولیکه، پ. (1400). دیالکتیک. ترجمه رحیمی، م. انتشارات فرهنگ جاوید. تهران.
29- کولتی، ل. (1392). مارکسیسم و دیالکتیک. ترجمه. خسروی، ک. انتشارات اختران. تهران.
30- گادامر، ه. (1390). دیالکتیک هگل: پنج جستار هرمنوتیکی. ترجمه فیضی، م. نشر رخ دادنو. تهران.
31- لطفی، م. (1387). فلسفه پرسشگری است: تفکر پرسشگر از منظر مارتین هایدگر. خردنامه همشهری (26)، 32.
32- مصطفوی، س. (1391). فلسفه برای کودکان، رشد تفکر سنجشگرانه. پژوهش¬های معرفت‌شناختی (آفاق حکمت)، 1(3)، 89-107.
33- میبی، ج. (1402). دیالکتیک هگل از دانشنامه استنفورد. (م. محسنی، مترجم) تهران: نشر آن سو.
34- میبی، ج. (1399). دیالکتیک هگل. ترجمه عمرانی، م. انتشارات عصیان. تهران.
35- ناری، آ. (1394). دیالکتیک و تفاوت: رئالیسم انتقادی دیالکتیکی و بنیان‌های عدالت. ترجمه افروغ، ع. نشر علم. تهران.
36- هانس، گ. (1398). دیالکتیک هگل: مقاله‌هایی از مجموعه فلسفه نوین. ترجمه مصلح، پ. انتشارات علمی و فرهنگی. تهران.
37- هانس، گ. (1400). دیالکتیک هگل: پنج جستار هرمنوتیکی. ترجمه فیضی، م. نشر یکشنبه. تهران.
38- هورکهایمر، م. (1400). دیالکتیک روشنگری. ترجمه فرهادپور، م. نشر کتاب هرمس. تهران.